بلاک کردن عصب به جلوگیری از عبور پیام عصبی با تزریق مواد بی حسی به عصب گفته می شود.هر مهره گردنی دو زائده عرضی دارد که در بالا و پایین این زوائد دو رویه مفصلی (Articular Facet) برای مفصل شدن با رویه های مفصلی دیگر مهره های گردنی وجود دارد.در بیماری آرتیت، غضروف بین این رویه های مفصلی تحلیل می رود و باعث دردناک شدن مفصل می شود.
اعصاب بعدا خارج شدن از نخاع از بین مهره های ستون فقرات (دقیقا از جلوی رویه مفصلی) عبور می کنند. بعد از خارج شدن از ستون فقرات، یه شاخه کوچک یه سمت عقب می رود که خود این شاخه یک شاخه کوچکتر و داخلی تر می دهد که مسئول عصب دهی به پشت ستون فقرات است. نام علمی این شاخه Medial Branch of Primary posterior ramus است.
آناتومی اعصاب نخاعی در ناحیه گردن:
بلاک کردن این شاخه عصبی در تشخیص علل و درمان سردرد ها و گردن درد های پشت گردن، دردهای ناشی از آرتیت مفاصل بین رویه های مفصلی مهره ها، و دیگر سندورم های درد در پشت گردن است. این بیماری ها معمولا با درد در پشت سر، پشت گردن و در مواردی درد در شانه و بالای ترقوه مشخص می شوند. اگر درد بیمار با روش های دارویی و ... درمان نشود، مانند بعضی درد های سرطانی، نیاز به تخریب کردن کامل این عصب با استفاده از روش های رادیویی یا با تزریق سم است. انجام دادن این بلاک قبل از تخریب عصب، نشان دهنده میزان تاثیر تخریب عصب در صورت انجام، و حداکثر اختلال حسی ای است که بیمار بعد از تخریب عصب تجربه خواهد کرد.
نحوه انجام بلاک:
تزریقات برای بلاک اعصاب عموما به دو صورت انجام می شوند. روش اول استفاده از لندمارک (مشخصات) های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق است و روش دوم استفاده از دستگاه های تصویربرداری (که در بین این روش ها سونوگرافی بیشرین کارآیی و کمترین عوارض جانبی را دارد). در روش لندمارک به دلیل نداشتن دید و آگاهی کامل از جزئیات داخل بدن امکان خطا و عوارض جانبی بالا می باشد که این مشکلات با استفاده از روش سونوگرافی به راحتی حل می شوند.
تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:
این روش که در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده انجام می شود بالاترین دقت را در میان روش های تزریق دارد زیرا برای شناسایی ساختار های داخلی بدن و خود عصب از دستگاه سونوگرافی استفاده می شود. این روش امکان تزریق موثرتر و عوارض جانبی کمتر را به ما می دهد.
عوارض جانبی احتمالی:
از محل انجام این تزریق ورید (سیاهرگ) های بسیاری عبور می کنند.شریان مهره ای (Vertebral Artery) دقیقا از جلوی محل خروج اعصاب از نخاع قرار دارد. باید توجه داشت که به اشتباه تزریق داخل این شریان صورت نگیرد. تزریق داخل این شریان می تواند باعث سرگیجه، عدم هوشیاری کامل و در موارد نادر تشنج بیمار شود. آناتومی شریان مهره ای:
خروج اعصاب از نخاع دقیقا از جلوی این شاخه عصبی اتفاق می افتد. این موضوع احتمال آسیب رسیدن به اعصاب نخاعی یا تزریق داخل پرده های پوشاننده نخاع و این اعصاب را بالا می برد. درصورت تزریق داخل این پرده ها بیمار در ناحیه عصب دهی شده توسط آن عصب نخاعی دچار بی حسی یا فلجی موقت می شود. در صورت نیاز به تزریق داخل مهره های بالای گردنی، باید توجه داشت که سوزن وارد حفره محل ورود نخاع به سر نشود. در صورت تزریق داخل این حفره، کل نخاع بیمار موقتا بی حس می شود.
تمامی موارد ذکر شده به ندرت اتفاق می افتند و می توان با استفاده از دستگاه سونوگرافی و شناسایی ساختارهای داخلی احتمال ابتلا بیمار به تمامی این عوارض را به شدت کاهش داد.
در صورت آسیب دیدن ورید (سیاهرگ) های عمقی گردن ممکن است بعد از انجام تزریق، محل ورود سوزن کبود شده یا هماتوم (کیسه پر از خون) تشکیل شود که می توان با فشار وارد کردن روی محل سوزن بعد از انجام تزریق جلوی این عارضه را گرفت. قراردادن بسته های سرمازا روی محل تزریق بعد از انجام بلاک به مدت 20 دقیقه می تواند از شدت درد و خونریزی ای که بیمار تجربه خواهد کرد بکاهد.