بورس ها تشکیل شده اند از کیسه های ساینوویال (مفصلی)که هدفشان اجازه دادن به کشیده شدن و حرکت عضلات و تاندون ها از روی یکدیگر در نواحی که حرکت مکرر انجام میشود،است.این کیسه های ساینوویال به وسیله غشای ساینوویال پوشانده شده اند که حاوی شبکه ای از رگهای خونی اند که مایع ساینووسال را ترشح می کنند. نتایج بورسیتیس (التهاب بورس) در افزایش تولید مایع ساینوویال موجب تورم کیسه های بورس می شود. با استفاده مفرط و نادرست، این بورس ها ممکن است ملتهب، بزرگ و در موقعییت های نادری عفونی شوند.
تندون ها بافت های طناب مانندی از جنس پروتئینی به اسم کلاژن هستند که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند و وظیفه آن ها حرکت دادن مفصل و استخوان های بدن است. تندینیتس به معنی التهاب تندون است.
عضلات اداکتور (Adductor) در سطح داخلی ران قرار گرفته است و مسئولیت به هم نزدیک کردن پاها را به هم بر عهده دارد. تندون تحتانی این عضلات به سطح داخلی استخوان ران متصل می شوند.
عضلات اداکتور:
عوامل مختلفی می توانند باعث بیماری تندینیتیس اداکتور شوند مانند استفاده بیش از حد از آن ها یا وارد شدن ضربه مستقیم به محل اتصال آن ها روی تنه استخوان ران. از جمله فعالیت های خطرآفرین برای این بیماری می توان به استفاده نادرست از وسایل بند سازی یا کشیدگی های اتفاق افتاده در ورزش یا تمرینات نظامی اشاره کرد.محل درد در بیماران مبتلا به تندینیتیس اداکتور کشاله ران و سطح داخلی ران است. درد برنده و دائمی بوده و ممکن است باعث بر هم خوردن خواب بیمار شود. فرد مبتلا به این بیماری در هنگام راه رفتن سعی می کند تا پاهایش را از هم باز نکند و معمولا به سمت پای آسیب دیده خم می شود. . با طولانی شدن بیماری ممکن است عضلات اداکتور تحلیل بروند و در محل التهاب تندون کلسیم رسوب کند که باعث افزایش درد بیمار و طولانی شدن فرآیند درمان می شود. همانند بسیاری از بیماری های اسکلتی-عضلانی تندینیتیس اداکتور در سنین بالا و در خانم ها بیشتر اتفاق می افتد.
تشخیص:
در معاینه فیزیکی با ضربه زدن به سطح داخلی ران بیمار افزایش درد خواهد داشت. با دور کردن پا از هم نیز بیمار افزایش درد خواهد داشت.
یکی از مانورهای تشخیصی این بیماری مانور والدمن نام دارد. در طول این مانور بیمار روی تخت معاینه می نشیند و یک توپ تنیس بین دو زانوی بیمار قرار داده می شود و بیمار آن را به نرمی نگه می دارد. سپس از او خواسته می شود تا توپ را با تمام قدرت فشار دهد. بیماران مبتلا به تندینیتس اداکتور به دلیل درد ناگهانی بیمار مجبور می شود تا توپ را رها کند.
این بیماری معمولا به همراه التهاب بورس های همراه وجود دارد که باعث افزایش درد و ناکارآمدی بیشتر پا می شود. به علاوه دردی که توضیح داده شد، بیمار از کم شدن دامنه حرکتی رنج می برد که فعالیت های روزمره مانند پیاده شدن از ماشین را مشکل می کند.
انجام رادیوگرافی برای تمام بیماران مبتلا به درد لگن، کشاله ران و ران الزامی است تا عدم وجود شکستگی های استخوانی تایید شود. می توان از اسکن استخوان برای تشخیص ترک خوردگی های کوچک استخوانی که در رادیوگرافی دیده نمی شوند استفاده کرد. بر اساس شرح حال بیمار آزمایشات دیگری مانند شمارش کامل سلول های خونی نیز انجام می شوند. در صورت شک پزشک به وجود تومور یا پارگی عضلات اداکتور تصویربرداری سونوگرافی و MRI انجام می شود. بسته به شرح حال بیمار و پیچیدگی بیماری ممکن است نیاز به انجام تمام این تصویربرداری ها برای تایید شدن تشخیص باشد.
تصویر رادیوگرافی:
روش های مختلف درمان:
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده اساس روش های درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روش های غیرتهاجمی و روش های ترکیبی طب نوین است. خط اول درمانی، دارو های ضد التهاب و مسکن ها هستند. در صورت پیشرفته بودن بیماری برای درمان کامل بیماری نیاز به انجام یکی یا چندتا از روش های زیر است.
1-لیزر درمانی:
در این روش با استفاده از پرتو لیزر کم توان فرآیند های ضدالتهابی و ترمیمی بافت فعال می شوند و به التیام هرچه سریع تر تندون کمک می کنند. به طور میانگین هر جلسه لیزر درمانی 40 دقیقه طول می کشد و برای درمان کامل درد چند جلسه لیزر درمانی جوابگو است.
2-تزریق کورتیکواستروئید:
کورتیکواستروئیدها اثرات ضد التهابی دارند و به اطراف فضای تندون ملتهب تزریق می شوند. کاهش التهاب تندون، باعث فرصت پیدا کردن بدن برای ترمیم بافت آسیب دیده می شود. کورتیکواستروئید ها معمولاً با یک داروی بی‌حس کننده ترکیب میشود که درد تزریق را کمتر می کند. شروع اثرگذاری تزریق استروئید حدود 24 تا 48 ساعت طول کشیده و دوام آن حدود 3 تا 6 ماه خواهد بود. در صورت فروکش نکردن درد بیمار بعد از 24 تا 48 ساعت، احتمال وجود بیماری دیگری نیز در محل تندون مطرح می شود مانند آرتریت مفصل، التهاب بافت های پایدار کننده مفصل یا اختلال اعصابی که به مفصل ختم می شوند. در صورت وجود چند بیماری با هم دیگر نیاز به اقدام چند جانبه برای درمان همزمان این بیماری ها است.
تزریقات عموما به دو صورت انجام می شوند: هدایت شده و هدایت نشده. در روش هدایت نشده که به عنوان روش لندمارک (landmark) هم شناخته می شود پزشک بدون استفاده از دستگاه تصویربرداری و با استفاده از مشخصات سطحی بدن تزریق را انجام می دهد. در روش هدایت شده پزشک با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی یا دستگاه سونوگرافی محل دقیق ساختار های داخلی مفصل را شناسایی می کند و با توجه به آن ها سوزن را به داخل بافت هدایت می کند. در این روش به دلیل مشاهده لحظه به لحظه سوزن در دستگاه تصویربرداری امکان خطا بسیار کم می شود.
مزیت اصلی دستگاه سونوگرافی نسبت به دستگاه فلوروسکوپی، ساده تر بودن کار با آن و نداشتن عوارض جانبی است. ساده تر بودن کار با دستگاه سونوگرافی امکان خطا را کاهش می دهد و باعث تاثیر بیشتر تزریق می شود. همچنین دستگاه فلوروسکوپی به دلیل تاباندن پرتو های پر قدرت می تواند برای بیمار و پزشک خطرناک باشد.
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده این تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود. استفاده از دستگاه سونوگرافی باعث دید دقیق پزشک به ساختار های داخلی محل تزریق می شود و باعث کاهش عوارض جانبی و تاثیر قوی تر درمان می شود.
برای انجام این تزریق بیمار به پهلو به گونه ای می خوابد که پای آسیب دیده پایین قرار بگیرد و پای سالم را جمع می کند، سپس پزشک با استفاده از دستگاه سونوگرافی محل تزریق و ساختار های داخلی را شناسایی می کند و در نهایت تزریق انجام می شود.
معمولا بعد از تزریق با قرار دادن کمپرس سرد روی محل تزریق، از التهاب و درد بعد از تزریق جلوگیری می شود. این تزریق هم برای هدف تشخیصی و هم برای هدف درمانی استفاده می شود.
3-ازن تراپی:
برای درمان تندینتیس اداکتور می‌توان از تزریق آب حاوی اوزون استفاده کرد. در این روش مقدار اندکی گاز ازن به اطراف تندون تزریق می شود. معمولاً بعد از گذشت 30 تا 60 دقیقه درد به طور کامل تسکین می‌یابد. این تسکین درد با افزایش سطح اکسیژن در محل بافت و بالا بردن متابولیسم (سوخت و ساز) آن، که موجب تسریع فرایند ترمیم میشود، حاصل میشود.
مدت زمان تسکین درد متفاوت و بین یک تا شش ماه یا درمان دائمی است. برخی از بیماران برای دریافت تسکین درد به صورت کامل، به یک سری از 2 تا 4 تزریق نیاز دارند؛ به طوری که این تزریق‌ها در طول یک دوره‌ی چند ماهه توزیع شود. دلیل آن این است که هر تزریق اوزون همچنان که تأثیراتی بر ترمیم بافت دارد، به دلیل اثرات ضدالتهابی منجر به تسکین درد نیز میشود.
برخلاف تزریق کورتیکواستروئید که اگرچه تأثیرات ضد التهابی دارد اما بافت تحت تزریق را به علت اثرات کاتابولیسمی (دگرگونی بافت‌ها) که دارد تضعیف می‌کند، ازن فرایند ترمیم را تحریک می‌کند و سطح بهبودی بافت آسیب‌دیده را ارتقا می‌دهد. این تزریق نیز با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود.
4- تغییر سبک زندگی:
حتی پس از درمان کامل بیماری، بدون تغییر سبک زندگی امکان عود بیماری وجود دارد. بیمار باید عادت های نادرست مانند نحوه غلط جا به جا کردن اشیا و نحوه غلط استفاده از دستگاه های بدن سازی اصلاح کند تا خطر ابتلا دوباره به تندینتیس اداکتور به حداقل برسد.