درد و فتق دیسک بین مهره‌ای

فتق دیسک بین مهره‌ای چیست ؟

مشکل “فتق دیسک بین مهره‌ای” به ستون فقرات مربوط می‌شود که اعصاب را تحریک کرده و باعث درد و ضعف شما می‌شود. فتق دیسک بین مهره‌ای به مشکل با یکی از دیسک‌های بین استخوان‌های فردی (مهره‌ها) اشاره می‌کند که به ستون فقرات مربوط می‌شود. دیسک ستون فقرات کمی مانند یک دونات ژله‌ای است، با یک مرکز نرم‌تر در داخل و بیرونی سخت‌تر.

گاهی اوقات دیسک تضعیف شده یا دیسک شکست‌خورده نامیده می‌شود.

فتق دیسک ممکن است اعصاب نزدیک را تحریک کند و باعث درد، بی‌حسی یا ضعف در یک دست یا پا شود و از سوی دیگر، در بسیاری از افراد علائم ناشی از دیسک فتق وجود ندارد. اکثر افراد مبتلا به فتق دیسک، نیازی به عمل جراحی ندارند تا مشکلشان حل شود.

علائم فتق دیسک بین مهره‌ای :

اغلب فتق دیسک‌ها در پایین کمر (ستون فقرات کمری) رخ می‌دهد، گرچه می‌توانند در گردن (ستون فقرات گردن) نیز رخ دهند که شایع‌ترین علائم و نشانه‌های فتق دیسک، عبارتند از:

درد بازو یا پا:

اگر فتق دیسک شما در پایین کمرتان قرار داشته باشد، معمولا احساس درد شدیدی در باسن و ران را احساس خواهید کرد. ممکن است در بخشی از پایتان نیز باشد، اگر فتق دیسک شما در گردن باشد، درد به طور معمول در شانه و بازو شدیدتر است. این درد ممکن است هنگامی که سرفه، عطسه یا حرکت ستون فقرات خود را به موقعیت‌های خاصی دارید، به دست یا پای شما کشیده شود.

بی حسی یا سوزش:

افراد مبتلا به فتق دیسک اغلب احساس خارش یا سوزن شدن در بخشی از بدنشان دارند که اعصاب آسیب دیده در آنجا است.

ضعف:

عضلات تحریک شده توسط اعصاب آسیب دیده تمایل به تضعیف دارند، این اتفاق ممکن است موجب ناتوانی شما در بلند کردن یا نگهداشتن اشیا شود. شما همچنین می‌توانید فتق دیسک داشته باشید بدون اینکه حتی بدانید، فتق دیسک گاهی اوقات بر روی تصاویر ستون فقرات افرادی که علائم مشکل دیسک را ندارند، نشان داده شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد گردن یا کمرتان حرکت کند و به پاها و بازوهایتان برود، یا کمر درد همراه با بی‌حسی، سوزن شدن یا ضعف همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.

علل فتق دیسک بین مهره‌ای :

فتق دیسک اغلب نتیجه سایش و تیرگی تدریجی مربوط پیری به نام دیسک دژنراسیون است، همانطور که پیرتر می‌شوید، دیسکهای نخاعی محتوای آب خود را از دست می‌دهند که انعطاف پذیری آنها را کمتر و مستعد به پاره شدن و یا سوراخ شدن می‌کند.

اکثر مردم نمی‌توانند دلیل دقیق فتق دیسک خود را مشخص کنند؛ گاهی اوقات، با استفاده از عضلات کمر خود به جای پای راست و عضلات ران، برای بلند کردن اجسام بزرگ و سنگین می‌توانید به فتق دیسک منجر شوید، در حالی که می‌تواند بنشینید و آن را بلند کنید. به طور نادر، یک رویداد آسیب‌زا مانند افتادن یا ضربه به کمر می‌ تواند فتق دیسک را ایجاد کند.

عوامل خطرناک فتق دیسک بین مهره‌ای :

عوامل افزایش خطر ابتلا به فتق دیسک می‌تواند شامل:

وزن:

وزن اضافی بدن باعث ایجاد استرس اضافی در دیسک‌های کمر شما می‌شود.

شغل:

افرادی که مشاغل فیزیکی دارند، خطر ابتلا به مشکلات کمر دارند. بلند کردن مکرر، کشیدن، هل دادن، خم شدن به سمت جلو و چرخش همچنین ممکن است خطر ابتلا به فتق دیسک را افزایش دهد.

ژنتیک:

بعضی افراد ابتلا به فتق دیسک را ارث می‌برند.

عوارض جانبی فتق دیسک بین مهره‌ای :

نخاع شما به قسمت پایین کانال نخاعی گسترش نمی‌یابد. درست زیر کمرتان، نخاع به گروهی از ریشه‌های طولانی عصبی (کاودا اکوینا) تقسیم می‌شود که مانند دم اسب است. به ندرت، فتق دیسک می‌تواند کل کاودا اکوینا را فشرده کند. جراحی اضطراری ممکن است برای جلوگیری از ضعف دائمی یا فلج مورد نیاز باشد. در صورت داشتن این علائم، فوراٌ به پزشک متخصص مراجعه کنید.

علائم بدتر:

درد، بی‌حسی یا ضعف ممکن است به این نکته اضافه کند که شما نمی‌توانید فعالیتهای معمول روزانه خود را انجام دهید.

مثانه یا اختلال روده :

افرادی که سندرم کاودا اکوینا دارند، ممکن است بی‌اختیاری داشته باشند یا حتی دشواری ادرار یا عدم ادرار داشته باشند.

بیهوشی:

این باعث از دست دادن احساس در ناحیه‌هایی است که ممکن است لمس شود مانند ارگان‌های داخلی، پشت پاها و ناحیه اطراف راست روده.

تشخیص فتق دیسک بین مهره ای :

در طول آزمایش فیزیکی، پزشک حساسیت کمر شما را بررسی می‌کند ، او ممکن است از شما بخواهد دراز بکشید و پاهایتان را در جایگاه‌های مختلفی قرار دهید تابتواند علت دردتان را تعیین کند. او همچنین می‌تواند آزمایش عصبی را انجام دهد تا این موارد شما را بررسی کند:

رفلاکس
قدرت عضلانی
توانایی راه رفتن
توانایی احساس کمی لمس و یا ارتعاش

در اکثر موارد فتق دیسک، یک معاینه فیزیکی و یک تاریخ پزشکی برای همه مواردی است که برای تشخیص لازم هستند.اگر پزشک شما مشکوک به یک مشکل دیگر بود یا نیاز به دیدن اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته شده بود، ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را تجویز کند.

آزمایشات تصویربرداری اشعه ایکس:

اشعه ایکس، فتق دیسک را تشخیص نمی‌دهد، اما ممکن است برای جلوگیری از علل دیگر درد کمر، مانند عفونت، تومور، مسائل مربوط به همترازی ستون فقرات یا استخوان شکسته انجام شود.

توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن):

اسکنر سی تی یک سری اشعه ایکس را از جهات مختلف می‌گیرد و سپس آنها را برای ایجاد تصاویر مقطعی ستون فقرات و ساختارهای اطراف ترکیب می‌کند.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی):

امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویر ساختار داخلی بدن شما استفاده می‌شود.این آزمایش می‌تواند برای تایید محل فتق دیسک و اینکه ببیند که کدام اعصاب آسیب دیده است، انجام می‌شود.

میلولم:

یک رنگ به مایع نخاعی تزریق می‌شود و سپس تصویر اشعه ایکس گرفته می‌شود.این آزمایش می‌تواند فشار روی نخاع یا اعصاب شما را به علت فتق دیسک چندگانه یا شرایط دیگر نشان دهد.

تست عصب:

مطالعات الکترومیوگرافی و هدایت عصبی اندازه گیری می‌کنند که چگونه امواج الکتریکی در امتداد بافت عصبی حرکت می‌کنند. این می‌تواند به تعیین محل آسیب عصبی کمک کند.

درمان درد دیسک بین مهره‌ای

برای درمان صحیح ارزیابی و شناخت علل زمینه‌ای این بیماری مهم است. بهترین درمان می‌تواند یک درمان ترکیبی باشد. تمامی درمان‌ها توسط یک پزشک برنامه‌ریزی شده و متناسب با شرایط هر بار در طول زمان اجرا می‌شود.

بهترین درمان درد فتق دیسک بین مهره‌ای، درمانهای غیر جراحی است.این روشها شامل موارد زیر است:

1) رعایت وضعیت استاندارد بدن

درمان اصلی این درد، برطرف کردن علت ایجاد کننده است. اگر وضعیت نامناسبی در هنگام کار، استراحت و یا ورزش وجود دارد باید اصلاح شود. بهتر است در طول زمانی که کار و یا ورزش یکنواختی انجام میگیرد، هر چند دقیقه یکبار، چند حرکت کششی ساده برای شانه انجام شود.

گاهی اشکال ساختاری در بدن وجود دارد، مثلاً ستون فقرات بیمار نوعی کجی و انحراف دارد که باعث بد قرارگیری شانه‌ها می‌شود و این اختلالات باید تحت درمان قرار گیرد. اگر درد بدنبال بیماری دیگری در کمر رخ داده باشد، ابتدا باید آن بیماری درمان شود.

2) فیزیوتراپی

فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در درمان این بیماری دارد. پزشک متخصص، بخصوص با آموزش، اصلاح وضعیت بدن و تجویز تمرینات ورزشی به درمان این بیماری کمک می کند. البته گرم کردن، ماساژ درمانی (روی نقطه دردناک)، آزاد کردن و کشش عضلات و ... هم جزو درمانهای این بیماری است که توسط فیزیوتراپ مورد استفاده قرار می گیرد. کمپرس آب گرم یا سرد، و یا هردو (بصورت متناوب) نیز کمک کننده است. استفاده از امواج اولتراسوند (Ultrasound) و بخصوص شاک ویو (Shook Wave Therapy) نیز بسیار کمک کننده است که در حقیقت دو روش فیزیوتراپی هستند.

3) تجویز دارو

داروهای ضد التهاب (مسکنها)، ضد افسردگی، شل کننده عضلانی و.... در این بیماری مؤثر هستند که فقط باید توسط پزشک تجویز شوند، و در عین حال باید دانست که درمان اصلی و اساسی این بیماری نیستند.

4) تزریق استروئید

به نقاط ماشه‌ای می‌تواند به کاهش درد کمک کند. در برخی افراد تنها فرو کردن سوزن می‌تواند کارساز باشد. به این روش سوزن‌کاری خشک می‌گویند. در این شیوه یک سوزن را به چند قسمت در داخل یا اطراف نقطه ماشه‌ای وارد می‌کنند. طب سوزنی نیز ممکن است برای برخی افراد مفید واقع شود.

5) تزریق اوزون (اوزون تراپی)

در این روش با استفاده دستگاه سونوگرافی گاز اوزون را به ناحیه مربوطه تزریق می‌کنند این روش کاملا بدون عوارض است و ممکن است طبق صلاحدید پزشک در چند مرحله انجام گیرد.

6) لیزردرمانی

در این روش همانند روش بالا با کمک دستگاه سونوگرافی، لیزر را در ناحیه مربوطه می‌تابانند و همانند این است که سنسور خطر یک ناحیه را خاموش کنند و در نتیجه درد بهبود یابد. این روش نیز ممکن است طی چند مرحله البته با صلاحدید پزشک همچنین طبق شرایط بیمار صورت گیرد.

7) رادیوفرکوئنسی RF

این روش همانند روش بالاست فقط با امواج رادیویی صورت میگیرد و طیف گسترده‌ای را شامل می‌شود.

8) تزریق بوتاکس

برای کاهش درد به ظاهر مفید است.

هنگامی که مقدار کمی بوتاکس به عضله تزریق شود، باعث مسدود کردن انقباض آن عضله می‌گردد.

در مطالعات مختلف نشان داده شده که بوتاکس برای کاهش درد دیسک بین مهره‌ای موثر است، اما هنوز نمی توان آن را ثابت کرد.

(9 یا تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP

پلاسمایی است که میزان بسیار بیشتری پلاکت، نسبت به حالت طبیعی خون، در خود حمل می‌کند. این درمان می‌تواند کمک مناسبی برای دارو درمانی، فیزیوتراپی و جراحی بیماران درد باشد.

انتخاب روش‌های بالا طبق صلاحدید پزشک و با توجه به شرایط بیمار، MRI، سونوگرافی و شدت درد بیمار صورت میگیرد.

(10درمان اختلالات همراه

اگرمشکلاتی از قبیل اضطراب، افسردگی و خستگی عمومی نیز وجود دارد باید تحت درمان مناسب قرار گیرد.

11) جراحی

اصولا این بیماری نیازی به جراحی ندارد، اما اگر زمینه آن اختلالاتی در ستون فقرات ، یا گردن (مثل بیرون زدگی دیسک گردن) و .... باشد که آن بیماریها نیاز به جراحی داشته باشند، پزشک معالج عمل جراحی را پیشنهاد خواهد کرد. گاهی خود استخوان کتف و مهره‌های ستون فقرات نوعی بد شکلی دارد و یا طوری بد قرار گرفته که موقع حرکت و چرخش به دنده‌های زیر خودش گیر میکند؛ در این حالت هم اگر با درمانهای غیر جراحی که ذکر شد بهبودی رخ ندهد، جراحی لازم می‌شود. معمولاً در این حالت، بین استخوان کتف و دنده‌ها یک کیسه حاوی مایع به نام بورس وجود دارد که متورم، ضخیم و دردناک می‌گردد.