درد مچ پا ناشی از لیگامنتیس کالکانئوفیبولار و روش های مختلف درمان

لیگامان ها بافت های طناب مانندی از جنس پروتئینی به اسم کلاژن هستند که استخوان ها را به یکدیگر متصل می کنند و وظیفه آن ها پایدار کردن مفصل و استخوان های بدن است. لیگامنتیس به معنی التهاب لیگامان است.لیگامان فیبولوکالکانیال متصل کننده استخوان نازک نی ساق پا (این استخوان در سمت خارج ساق قرار دارد) به استخوان پاشنه است. وظیفه این لیگامان پایدار کردن مفصل مچ پا است.

لیگامان های مچ پا:

این لیگامان مستعد کشیدگی در اثر آسیب های حاد، مانند پیچ خوردگی مچ پا، و همچنین آسیب به دلیل میکروترما (آسیب های فیزیکی در مقیاس میکروسکوپی که در مدت طولانی بیماری زا می شوند) در فعالیت هایی مانند دویدن طولانی روی سطوح نرم و ناهموار مانند چمن، است. میکروتروما های ایجاد شده طی این فعالیت ها به دلیل خونرسانی طبیعی کم لیگامان ها به کندی التیام پیدا می کنند و در طولانی مدت با جمع شدن آسیب های وارد شده باعث لیگامنتیس کالکانئوفیبولار می شوند. بیماران مبتلا به لیگامنتیس کالکانئوفیبولار در عقب و زیر قوزک خارجی مچ پا احساس درد می کنند. همچنین خم کردن کف پا به سمت پای دیگر درد را افزایش می دهد.

تشخیص:

در معاینه فیزیکی در زیر قوزک خارجی، درد هر هنگام لمس وجود دارد و خم کردن کف پا به سمت پای دیگر شدت درد را افزایش می دهد.

وجود همزمان این بیماری با بورسیتیس و آرتریت ممکن است تصویر کلینیکی را مبهم کند. انجام تصویربرداری رادیوگرافی برای تمام بیماران مبتلا به درد مچ پا الزامی است تا عدم وجود شکستگی های استخوانی تایید شوند. بر اساس شرح حال بیمار، آزمایشات تکمیلی مانند شمارش کامل سلول های خونی نیز انجام می شود. در صورت شک پزشک به وجود تومور در مفصل، ناپایداری مفصل و پارگی کامل لیگامان، MRI و یا سونوگرافی انجام می شود.

روش های مختلف درمان:

در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده اساس روش های درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روش های غیرتهاجمی و روش های ترکیبی طب نوین است. خط اول درمانی، دارو های ضد التهاب و مسکن ها هستند. در صورت پیشرفته بودن بیماری برای درمان کامل بیماری نیاز به انجام یکی یا چندتا از روش های زیر است.

1-لیزر درمانی:

در این روش با استفاده از پرتو لیزر کم توان فرآیند های ضدالتهابی و ترمیمی بافت فعال می شوند و به التیام هرچه سریع تر تندون کمک می کنند. به طور میانگین هر جلسه لیزر درمانی 40 دقیقه طول می کشد و برای درمان کامل درد چند جلسه لیزر درمانی جوابگو است.

2-تزریق کورتیکواستروئید:

کورتیکواستروئیدها اثرات ضد التهابی دارند و به اطراف فضای لیگامان ملتهب تزریق می شوند. کاهش التهاب تندون، باعث فرصت پیدا کردن بدن برای ترمیم بافت آسیب دیده می شود. کورتیکواستروئید ها معمولاً با یک داروی بی‌حس کننده ترکیب می‌شود که درد تزریق را کمتر می کند. شروع اثرگذاری تزریق استروئید حدود 24 تا 48 ساعت طول کشیده و دوام آن حدود 3 تا 6 ماه خواهد بود. در صورت فروکش نکردن درد بیمار بعد از 24 تا 48 ساعت، احتمال وجود بیماری دیگری نیز در محل لیگامان مطرح می شود مانند آرتریت مفصل، التهاب بافت های پایدار کننده مفصل یا اختلال اعصابی که به مفصل ختم می شوند. در صورت وجود چند بیماری با هم دیگر نیاز به اقدام چند جانبه برای درمان همزمان این بیماری ها است.

تزریقات عموما به دو صورت انجام می شوند: هدایت شده و هدایت نشده. در روش هدایت نشده که به عنوان روش لندمارک (landmark) هم شناخته می شود پزشک بدون استفاده از دستگاه تصویربرداری و با استفاده از مشخصات سطحی بدن تزریق را انجام می دهد. در روش هدایت شده پزشک با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی یا دستگاه سونوگرافی محل دقیق ساختار های داخلی مفصل را شناسایی می کند و با توجه به آن ها سوزن را به داخل بافت هدایت می کند. در این روش به دلیل مشاهده لحظه به لحظه سوزن در دستگاه تصویربرداری امکان خطا بسیار کم می شود.

مزیت اصلی دستگاه سونوگرافی نسبت به دستگاه فلوروسکوپی، ساده تر بودن کار با آن و نداشتن عوارض جانبی است. ساده تر بودن کار با دستگاه سونوگرافی امکان خطا را کاهش می دهد و باعث تاثیر بیشتر تزریق می شود. همچنین دستگاه فلوروسکوپی به دلیل تاباندن پرتو های پر قدرت می تواند برای بیمار و پزشک خطرناک باشد.

در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده این تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود. استفاده از دستگاه سونوگرافی باعث دید دقیق پزشک به ساختار های داخلی محل تزریق می شود و باعث کاهش عوارض جانبی و تاثیر قوی تر درمان می شود.

3-ازن تراپی:

برای درمان لیگامنتیس کالکانئوفیبولار قدامی می‌توان از تزریق آب حاوی اوزون استفاده کرد. در این روش مقدار اندکی گاز ازن به اطراف تندون تزریق می شود. معمولاً بعد از گذشت 30 تا 60 دقیقه درد به طور کامل تسکین می‌یابد. این تسکین درد با افزایش سطح اکسیژن در محل بافت و بالا بردن متابولیسم (سوخت و ساز) آن، که موجب تسریع فرایند ترمیم می‌شود، حاصل می‌شود.

مدت زمان تسکین درد متفاوت و بین یک تا شش ماه یا درمان دائمی است. برخی از بیماران برای دریافت تسکین درد به صورت کامل، به یک سری از 2 تا 4 تزریق نیاز دارند؛ به طوری که این تزریق‌ها در طول یک دوره‌ی چند ماهه توزیع شود. دلیل آن این است که هر تزریق اوزون همچنان که تأثیراتی بر ترمیم بافت دارد، به دلیل اثرات ضدالتهابی منجر به تسکین درد نیز می‌شود.

برخلاف تزریق کورتیکواستروئید که اگرچه تأثیرات ضد التهابی دارد اما بافت تحت تزریق را به علت اثرات کاتابولیسمی (دگرگونی بافت‌ها) که دارد تضعیف می‌کند، ازن فرایند ترمیم را تحریک می‌کند و سطح بهبودی بافت آسیب‌دیده را ارتقا می‌دهد. این تزریق نیز با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود.

4- تغییر سبک زندگی:

حتی پس از درمان کامل بیماری، بدون تغییر سبک زندگی امکان عود بیماری وجود دارد. بیمار باید عادت های نادرست مانند نحوه غلط جا به جا کردن اشیا و نحوه غلط استفاده از دستگاه های بدن سازی یا شرکت در ورزش هایی که نیاز به پریدن یا دویدن های شدید دارند را اصلاح کند تا خطر ابتلا دوباره به لیگامنتیس کالکانئوفیبولار به حداقل برسد.