بلاک کردن عصب به جلوگیری از عبور پیام عصبی با تزریق مواد بی حسی به عصب گفته می شود.
عصب نخاعی فرعی به عضلات گردن و عضله ذورنقه ای (Trapezius) در پشت گردن و سینه عصب دهی می کند. بلاک این عصب در مدیریت دردهای حاد ناشی از اسپاسم (گرفتگی) عضلات گردن و عضله ذورنقه ای استفاده می شود. می توان از دستگاه سونوگرافی برای تعیین دقیق محل عصب نخاعی فرعی در طی اعمال جراحی قسمت خلفی گردن استفاده کرد. اگر برای درمان درد نیاز به تخریب کامل این عصب باشد، بلاک عصب نخاعی فرعی نشان دهنده حداکثر اختلال حرکتی ای است که بیمار بعد از تخریب عصب تجربه خواهد کرد. اختلال این عصب باعث درد، خشکی و افتادگی شانه، عدم توانایی بیمار در دور کردن شانه از بدن و بالدار شدن استخوان کتف می شود. در تصویر زیر عصب نخاعی فرعی سمت چپ دچار اختلال شده است که نتیجه آن افتادگی شانه است.
بالدار شدن کتف به حالی می گویند که به دلیل فلج شدن عضله ذوزنقه ای استخوان کتف از پشت بیمار به سمت بیرون برجسته می شود. در یک مانور تشخیصی پزشک بازوی بیمار را به سمت خارج می چرخاند و از بیمار می خواهد تا در برابر حرکت مخالفت کند. با انجام این مانور برجستگی "کتف بالدار" افزایش می یابد و ضعف عضله ذورنقه ای مشخص می شود.
نحوه انجام بلاک:
تزریقات برای بلاک اعصاب (قطع عبور پیام عصبی با استفاده از مواد بی حسی) عموما به دو صورت انجام می شوند. روش اول استفاده از لندمارک (مشخصات) های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق است و روش دوم استفاده از دستگاه های تصویربرداری (که در بین این روش ها سونوگرافی بیشرین کارآیی و کمترین عوارض جانبی را دارد). در روش لندمارک به دلیل نداشتن دید و آگاهی کامل از جزئیات داخل بدن امکان خطا و عوارض جانبی بالا می باشد که این مشکلات با استفاده از روش سونوگرافی به راحتی حل می شوند.
تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:
این روش که در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده انجام می شود بالاترین دقت را در میان روش های تزریق دارد زیرا برای شناسایی ساختار های داخلی بدن و خود عصب از دستگاه سونوگرافی استفاده می شود. این روش امکان تزریق موثرتر و عوارض جانبی کمتر را به ما می دهد.
عوارض جانبی:
به دلیل عبور ورید (سیاهرگ) ژوگولار خارجی (External Jugular) و ورید های عمقی گردن احتمال تزریق داخل وریدی و مسمویت بیمار وجود دارد. اگر سوزن بین از به بدن بیمار وارد شود احتمال تزریق داخل لایه های پوشاننده نخاع و اختلال حسی و حرکتی و در نهایت مرگ بیمار نیز وجود دارد. اما با استفاده از دستگاه سونوگرافی این عوارض به ندرت اتفاق می افتند.
اگر به اشتباه عصب فرنیک (Phrenic، این عصب مسئول حرکت دادن پرده دیافراگم و انجام تنفس است) به اشتباه بلاک شود، در صورت عدم ابتلا بیمار بخ بیمارهای تنفسی، عارضه چشمگیری اتفاق نخواهد افتاد و بیمار کمی دچار تنگی نفس می شود. اما در صورت بلاک شدن عصب فرنیک در دو سمت گردن و یا ابتلا بیمار به اختلالات تنفسی، این عارضه می تواند خطرآفرین باشد.
ممکن است بعد از تزریق کبودی و تشکیل هماتوم (کیسه پر از خون در داخل بدن) نیز اتفاق بیافتد که می توان با فشار وارد کردن روی محل تزریق، بعد از انجام بلاک جلوی این عارضه را گرفت. قراردادن بسته های سرمازا روی محل ورود سوزن، بعد از انجام تزریق، از شدت درد و خونریزی ای که بیمار بعد از تزریق تجربه خواهد کرد می کاهد.