بلاک کردن عصب به جلوگیری از عبور پیام عصبی (شامل پیام های درد) با تزریق مواد بی حسی به عصب گفته می شود.تعدادی از اعصاب خارج شده از نخاع کمری به یک دیگر می پیونند و شبکه عصبی کمری را تشکیل می دهند. اعصاب خارج شده از این شبکه مسئولیت عصب دهی به پا ها را بر عهده دارند.
آناتومی شبکه عصبی کمری:
از بلاک این شبکه معمولا برای ایجاد بی حسی طی جراحی های پا ها استفاده می شود. در مواردی از این بلاک برای تشخیص منشا درد های کشاله ران و پا ها نیز استفاده می شود. اگر درد بیمار به روش های درمانی معمولی مقاوم باشد، مانند بعضی درد های سرطانی ناشی از تهاجم تومور به این شبکه عصبی، برای از بین بردن درد نیاز به تخریب کردن این شبکه عصبی است. در این موارد انجام این بلاک می تواند حداکثر اختلال حسی و حرکتی ای که بیمار بعد از تخریب شدن شبکه تجربه خواهد کرد را به ما نشان دهد. البته می توان با روش های دقیقتر مانند تخریب کردن یکی از اعصاب خاص خارج شده از نخاع با روش های رادیویی که بعدا به شبکه عصبی وارد می شود، اختلالات حسی و حرکتی بعد از تخریب شدن عصب را کاهش داد.
درصورت ملتهب شدن این شبکه عصبی به دلیل دیابت، عوامل ویروسی و ... از این بلاک به عنوان روشی درمانی برای کنترل درد استفاده می شود. دیگر کابرد این بلاک کنترل و مدیریت درد های حاد ناشی از شکستگی و آسیب دیدگی های کشاله ران و پا، درد حاد ناشی از هرپس زوستر (زونا)، و دردهای حاد ناشی از تهاجم تومور به این شبکه عصبی است. بعد از کنترل شدن درد حاد سعی می شود تا با درمان های دارویی با جراحی منشا اصلی درد از بین برود.
نحوه انجام بلاک:
تزریقات برای بلاک اعصاب عموما به دو صورت انجام می شوند. روش اول استفاده از لندمارک (مشخصات) های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق است و روش دوم استفاده از دستگاه های تصویربرداری (که در بین این روش ها سونوگرافی بیشرین کارآیی و کمترین عوارض جانبی را دارد). در روش لندمارک به دلیل نداشتن دید و آگاهی کامل از جزئیات داخل بدن امکان خطا و عوارض جانبی بالا می باشد که این مشکلات با استفاده از روش سونوگرافی به راحتی حل می شوند.
تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:
این روش که در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور سیروس مومن زاده انجام می شود بالاترین دقت را در میان روش های تزریق دارد زیرا برای شناسایی ساختار های داخلی بدن و خود عصب از دستگاه سونوگرافی استفاده می شود. این روش امکان تزریق موثرتر و عوارض جانبی کمتر را به ما می دهد.
عوارض جانبی احتمالی:
نزدیک بودن این شبکه عصبی به لایه ها پوشاننده نخاع (مننژ) خطرناک بودن تزریق در این مناطق نیاز به استفاده از دستگاه سونوگرافی را چندبرابر می کند. درصورت درد فوق العاده بیمار در هنگام وارد شدن سوزن پزشک باید بلافاصه تزریق را متوقف کند، زیرا این درد نشانه برخورد سوزن به اعصاب خارج شده از نخاع است. تزریق در فضا های عمقی مننژ می تواند باعث از دست رفتن هوشیاری و بی حسی کامل نخاع شود. اگر این عارضه به سرعت تشخیص داده نشود تا تحت درمان قرار بگیرد می تواند برای بیمار مرگبار باشد. فضای محل تزریق سیاهرگ های بسیاری دارد که آسیب به آن ها می تواند باعث خونریزی خود محدود شونده شود. تزریق داخل وریدی (داخل سیاهرگ) در تعدادی کمی از بیماران اتفاق می افتد و میتواند باعث مسمومیت بیمار شود. باید توجه داشت که در صورت آسیب دیدن سیاهرگ های عمقی محل تزریق، احتمال تشکیل هماتوم (کیسه پر از خون) و کبودی وجود دارد. می توان با استفاده از دستگاه سونوگرافی احتمال اتفاق افتادن تمامی این عوارض را کاهش داد.