لیگامان‌ها بافت‌های طناب مانندی از جنس پروتئین هستند که استخوان‌ها را در محل مفصل به یکدیگر متصل می‌کنند و باعث پایداری مفصل می‌شوند. تندون‌ها نیز مانند لیگامان‌ها بافت‌های طناب مانندی هستند اما عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند و مسئولیت حرکت دادن مفصل را بر عهده دارند.
در تمامی مفاصل بدن غضروف‌هایی به نام غضروف مفصلی وجود دارند که استخوان‌های شرکت کننده در مفصل را از یکدیگر جدا می‌کنند. این غضروف که سطح تمام استخوان‌های داخل مفصل را می‌پوشاند از برخورد و ساییش استخوان‌ها در حین حرکت مفصل جلوگیری می‌کند.
آرتریت (arthritis) انواع مختلفی دارد اما اساس بیماری در تمام انواع آرتریت یکسان است. در این بیماری غضروف مفصلی تحلیل می‌رود و استخوان‌های مفصل با یک دیگر تماس پیدا می‌کنند. در نتیجه کشیده شدن استخوان‌ها روی هم مفصل ملتهب و دردناک می‌شود.
مفصل استرنوکلاویکولار (Sternoclavicular) بین انتهای فوقانی استخوان جناغ و انتهای داخلی استخوان ترقوه قرار دارد.
احساس درد در این مفصل، در بسیاری از مواقع مانند دردهای ناشی از حمله قلبی است. استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتیت است که باعث درد این مفصل می‌شود. بعد از استئوآرتیت عوامل دیگر شامل موارد زیر است: آرتریت روماتوئید و آرتریت بعد از صدمه فیزیکی. عوامل نادر درد دست و انگشتان شامل بیماری‌های کلاژن عروقی، عفونت و بیماری‌های لنفی می‌شوند.
این مفصل اغلب در آسیب دیدگی‌هایی که در آن ضربه مستقیم به جناغ یا ترقوه وارد می‌شود ملتهب و به آرتریت مبتلا می‌شود. اگر این صدمات ادامه پیدا کنند می‌توانند منجر به ناپایداری یا دررفتگی مفصل شوند. استفاده بیش از حد از این مفصل نیز می‌تواند باعث اتفاق افتادن میکروتروما شودو میکروتروما به آسیب‌های فیزیکی در مقیاس میکروسکوپی گفته می‌شود. با تکرار شدن میکروتروما در نهایت غضروف مفصل از بین می‌رود و فرد به آرتریت استرنوکلاویکولار مبتلا می‌شود. میکروتروماها معمولا طی فعالیت‌هایی که نیاز به حرکت دادن شانه دارند، مانند استفاده از دستگاه‌های بدن سازی، اتفاق می‌افتند.
همچنین این مفصل یکی از مناطقی است در متاستاز (پخش شدن) تومورها در بدن به سرعت مورد حمله قرار می‌گیرد.
همانند بسیاری از بیماری‌های اسکلتی این احتمال بروز بیماری با افزایش سن بالا می‌رود و در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود.
تشخیص:
باید توجه داشت که مفصل مچ و استخوان‌های کف دست مستعد التهاب لیگامان‌ها و تندون‌ها، در رفتگی و شکستگی است و باید در بیمارانی که درد دائمی دارند این موارد نیز در نظر گرفت و در تشخیص افتراقی آن‌ها را نیز بررسی کرد. معاینات فیزیکی نشان داده‌اند که بیمار سعی می‌کند تا با ثابت نگه داشتن شانه در حالت خنثی از درد جلوگیری کند. همچنین با جلو و عقب بردن شانه یا بالا آوردن بازو درد ایجاد می‌شود. در آرتریت پیشرفته این مفصل بیمار احساس گرما و جمع شدن آب در داخل مفصل دارد. همچنین ممکن است احساس کلیک در حین حرکت دادن مفصل گزارش شود.
رادیوگرافی برای تمام بیماران با درد استرنوکلاویکولار انجام می‌شود تا بیماری‌های استخوانی از جمله تومورها و شکستگی‌های استخوانی کنار گذاشته شوند.
بر اساس شرح حال بیمار و تشخیص پزشک آزمایشات دیگری مانند شمارش کامل سلول‌های خونی نیز انجام می‌شود. در صورت شک پزشک به ناپایداری مفصل انجام MRI و یا تصویربرداری سونوگرافی الزامی است. هرکدام از این تصویربرداری‌ها کاربد مخصوص خودشان را دارند و گاهی نیاز به انجام تمام آن برای تایید شدن تشخیص است.
روش های مختلف درمان:
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده اساس روش های درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روش های غیرتهاجمی و روش های ترکیبی طب نوین است. خط اول درمانی، دارو های ضد التهاب و مسکن ها هستند. در صورت پیشرفته بودن بیماری برای درمان کامل بیماری نیاز به انجام یکی یا چندتا از روش های زیر است. موارد عفونی اغلب با علائم سیتمیک شدید مانند تب و لرز همراه هستند و به سادگی تشخیص داده می شوند و باید با به صورت اورژانسی با دارودرمانی و دیگر روش ها درمان شوند.
1- لیزر درمانی:
در این روش با استفاده از پرتو لیزر کم توان فرآیند های ضدالتهابی و ترمیمی بافت مفصل فعال می شوند و به التیام هرچه سریع تر مفصل کمک می کنند. به طور میانگین هر جلسه لیزر درمانی 40 دقیقه طول می کشد و برای درمان کامل درد مفاصل استرنوکلاویکولار به طور میانگین 5 جلسه لیزر درمانی جوابگو است.
2- تزریق کورتیکواستروئید:
کورتیکواستروئیدها اثرات ضد التهابی دارند و به داخل فضای مفصلی تزریق می شوند. کاهش التهاب مفصل، باعث فرصت پیدا کردن بدن برای ترمیم غضروف آسیب دیده می شود. کورتیکواستروئید ها معمولاً با یک داروی بی‌حس کننده ترکیب می‌شود که درد تزریق را کمتر می کند. شروع اثرگذاری تزریق استروئید حدود 24 تا 48 ساعت طول کشیده و دوام آن حدود 3 تا 6 ماه خواهد بود. در صورت فروکش نکردن درد بیمار بعد از 24 تا 48 ساعت، احتمال وجود بیماری دیگری نیز در محل مفصل مطرح می شود مانند التهاب تندون های اطراف مفصل یا اختلال اعصابی که به مفصل ختم می شوند. در صورت وجود چند بیماری با هم دیگر نیاز به اقدام چند جانبه برای درمان همزمان این بیماری ها است.
تزریقات عموما به دو صورت انجام می شوند: هدایت شده و هدایت نشده. در روش هدایت نشده که به عنوان روش لندمارک (landmark) هم شناخته می شود پزشک بدون استفاده از دستگاه تصویربرداری و با استفاده از مشخصات سطحی بدن تزریق را انجام می دهد. در روش هدایت شده پزشک با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی یا دستگاه سونوگرافی محل دقیق ساختار های داخلی مفصل را شناسایی می کند و با توجه به آن ها سوزن را به داخل مفصل هدایت می کند. در این روش به دلیل مشاهده لحظه به لحظه سوزن در دستگاه تصویربرداری امکان خطا بسیار کم می شود.
مزیت اصلی دستگاه سونوگرافی نسبت به دستگاه فلوروسکوپی، ساده تر بودن کار با آن و نداشتن عوارض جانبی است. ساده تر بودن کار با دستگاه سونوگرافی امکان خطا را کاهش می دهد و باعث تاثیر بیشتر تزریق می شود. همچنین دستگاه فلوروسکوپی به دلیل تاباندن پرتو های پر قدرت می تواند برای بیمار و پزشک خطرناک باشد.
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده این تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود. استفاده از دستگاه سونوگرافی باعث دید دقیق پزشک به ساختار های داخلی محل تزریق می شود و باعث کاهش عوارض جانبی و تاثیر قوی تر درمان می شود.
3- اوزون تراپی:
برای درمان آرتریت مزمن می‌توان از تزریق آب حاوی اوزون استفاده کرد. در این روش مقدار اندکی گاز اوزون به داخل فضای مفصلی تزریق می‌شود.
معمولاً بعد از گذشت 30 تا 60 دقیقه درد به طور کامل تسکین می‌یابد. این تسکین درد با افزایش سطح اکسیژن در محل بافت و بالا بردن متابولیسم (سوخت و ساز) آن، که موجب تسریع فرایند ترمیم می‌شود، حاصل می‌شود.
مدت زمان تسکین درد متفاوت و بین یک تا شش ماه یا درمان دائمی است. برخی از بیماران برای دریافت تسکین درد به صورت کامل، به یک سری از 2 تا 4 تزریق نیاز دارند؛ به طوری که این تزریق‌ها در طول یک دوره‌ی چند ماهه توزیع شود. دلیل آن این است که هر تزریق اوزون همچنان که تأثیراتی بر ترمیم بافت دارد، به دلیل اثرات ضدالتهابی منجر به تسکین درد نیز می‌شود.
برخلاف تزریق کورتیکواستروئید که اگرچه تأثیرات ضد التهابی دارد اما بافت تحت تزریق را به علت اثرات کاتابولیسمی (دگرگونی بافت‌ها) که دارد تضعیف می‌کند، ازن فرایند ترمیم را تحریک می‌کند و سطح بهبودی بافت آسیب‌دیده را ارتقا می‌دهد. این تزریق نیز با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می‌شود.
4- تغییر سبک زندگی:
حتی پس از درمان کامل بیماری، بدون تغییر سبک زندگی امکان عود بیماری وجود دارد. بیمار باید عادت های نادرست مانند نحوه غلط جا به جا کردن اشیا و نحوه غلط استفاده از دستگاه های بدن سازی یا ابزار های مختلف را اصلاح کند تا خطر ابتلا دوباره به آرتریت استرنوکلاویکولار به حداقل برسد.
درمان های غیرجراحی
*فیزیوتراپی.
*تزریق اوزون.
*بلاک عصب با لیزر.
* رادیو فرکوئنسی (RF)
در مطب دکتر مؤمن‌زاده تمامی این خدمات با راهنمایی اولتراسوند انجام می‌گیرد.