درد جلوی زانو (پتلافمورال) یکی از شایع‌ترین مشکلات در بین افراد است. بیماران معمولا اظهار می‌کنند که دردی عمیق در جلوی زانوی خود دارند و این درد اغلب در زیر کشکک زانو احساس می‌شود. این درد با انجام دادن فعالیت‌هایی که در آن زانو مکرراً خم می‌شود، شدید تر خواهد شد. علت زانوی دوندگان و فعالیت‌هایی که معمولا این درد را شدید تر می‌کند عبارتند از: راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پله‌ها، نشستن و بلند شدن روی زانو‌ها و نشستن برای مدت طولانی به حالت زانوی خمیده.
پروفسور سیروس مؤمن‌زاده برای افرادی که به درد جلوی زانو (پتلافمورال) دچار هستند، خبرهای امیدوارکننده‌ای دارد و آن این است که این درد اغلب به علت وجود یک مشکل ساختاری یا جدی در مفصل زانو نیست و کاملا قابل درمان است. این درد معمولا با تغییر در شدت فعالیت‌ها و به کارگیری برخی روش‌های درمانی مانند شاک‌ویوتراپی، فیزیوتراپی، اولتراسوند و لیزردرمانی بهبود پیدا می‌کند. با به کارگیری این روش‌ها، درد جلوی زانو درمان می‌شود. مقاله‌ای که در ادامه می‌خوانید، مطالب مفیدی در مورد درمان این درد به شما ارائه می‌دهد. در صورتی که پیش از این برای درمان خود اقدام کرده‌اید و به نتیجه‌ای نرسیده‌اید، ما می‌توانیم برنامه‌ی درمانی شما را مطابق با شرایط و نیازهای خاص شما طرح‌ریزی کنیم. برای دریافت اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت می توانید با ما تماس حاصل نمایید.
سندرم درد پتلافمورال
"سندرم درد پتلافمورال" یک اصطلاح کلی و گسترده است که برای توصیف درد در جلوی زانو و اطراف کشکک زانو به کار می‌رود. این درد همچنین گاهی با نام‌های "زانوی دوندگان" یا "زانوی پرش" نیز شناخته می‌شود چرا که این درد معمولا در افرادی ایجاد می‌شود که ورزش می‌کنند (خصوصا زنان و نوجوانان). اما باید بدانید که این درد ممکن است در افراد غیرورزشکار نیز ایجاد شود. در این حالت، درد و خشکی مفصل باعث می‌شود که شخص در بالا رفتن از پله‌ها، خم شدن روی زانو و انجام بسیاری فعالیت‌های روزانه دچار مشکل شود. عوامل بسیاری می‌توانند در ابتلا به درد پتلافمورال نقش داشته باشند. عواملی که بیش از همه در بروز درد کشکک زانو نقش دارند عبارتند از: قرار نداشتن کشکک زانو در راستای مناسب، فشار مضاعف به زانو در هنگام انجام ورزش یا تمرینات سنگین.
علل
وارد کردن فشار مضاعف به زانو
در بسیاری از موارد، درد جلوی زانو (پتلافمورال) بر اثر استفاده بیش از حد از مفصل زانو و وارد کردن فشار مضاعف به آن در حین انجام تمرینات شدید ورزشی (مانند پریدن‌های مکرر) یا سایر فعالیت‌ها (مانند بلند شدن و نشستن روی زانو یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها) ایجاد می‌شود. همچنین ایجاد تغییرات ناگهانی در سطح فعالیت‌ها نیز می‌تواند موجب بروز این درد شود. این تغییر می‌تواند هم در شدت فعالیت‌ها باشد، مانند دویدن مسافت طولانی‌تر و هم می‌تواند در مدت زمان یا دفعات انجام آن باشد، به طور مثال مانند افزایش تعداد روزهای تمرین در طول هفته.
قرارگیری کشکک زانو در راستای ناصحیح (کجی کشکک زانو(
همچنین اگر کشکک زانو در راستای صحیحی نباشد و در هنگام خم و راست کردن زانو، کشکک زانو در مسیر درستی حرکت نکند، این مشکل می‌تواند باعث بروز درد جلوی زانو (پتلافمورال) شود. در این حالت زمانی که شخص زانوی خود را خم می‌کند، کشکک زانو به یکی از طرفین منحرف می‌شود و کمی از شیاری که در آن قرار دارد (شیار انتهایی استخوان ران پا) خارج می‌شود. این اختلال باعث می‌شود که میزان فشار و سایش بین ناحیه‌ی پشت کشکک زانو و شیار استخوانی زیر آن زیاد شود و بافت‌های نرم و غضروفی که در بین آن‌ها قرار دارند ملتهب شوند.
علائم
بارزترین نشانه‌ی درد پتلافمورال، وجود دردی مبهم و پراکنده (برعکس دردهای تیز و تیرکشنده) در قسمت جلوی زانو است. این درد معمولا به تدریج آغاز می‌شود و شدت پیدا می‌کند و با انجام فعالیت نیز بدتر می‌شود. ممکن است تنها یک زانو یا هر دو زانو درد داشته باشد:
* احساس درد در زانو در هنگام انجام دادن فعالیت‌هایی که در آن زانو مرتبا خم می‌شود، مانند: بالا رفتن از پله‌ها، دویدن، پریدن و نشستن و برخاستن روی زانو‌ها.
* احساس درد بعد از آن که برای مدت زمان طولانی با زانوی خمیده نشسته‌اید مانند زمانی که در سینما یا در هواپیما برای مدت طولانی می‌نشینید.
* درد که همراه با تغییر در شدت فعالیت‌ها، تغییر در محل انجام ورزش یا تغییر در تجهیزات ورزشی (یا وسیله‌ی کار شما) شما باشد.
صدا دادن یا تق تق کردن زانو هنگام فعالیت نیز از دیگر علائم درد و التهاب جلوی زانو می باشد.
معاینات پزشک
معاینه فیزیکی
طی معاینات فیزیکی، پزشک وضعیت عمومی سلامت شما و سپس علائم به خصوصی که در رابطه با درد زانو دارید را بررسی می‌کند. پزشک از شما سوال می‌کند که چه زمانی درد شما آغاز شده، شدت آن چقدر است و این که این درد را چگونه احساس می‌کند (مثلا درد پراکنده و مبهم یا تیز و تیرکشنده). پزشک همچنین از شما سوال می‌کند که چه فعالیت‌هایی باعث بیشتر شدن درد شما می‌شود.
برای کمک به تشخیص علت اصلی درد و همچنین بررسی احتمال وجود سایر مشکلات، پزشک ممکن است موارد زیر را نیز چک کند:
* راستای قرارگیری استخوان‌های پا و همچنین کشکک زانو
* ثبات مفصل زانو، چگونگی چرخش مفصل لگن و دامنه‌ی حرکتی مفصل‌های لگن و زانو
* بررسی کشکک زانو برای مشاهده علائم التهاب
* نحوه‌ی‌اتصال عضلات ران پا به کشکک زانو
رادیوگرافی (با اشعه ایکس(
پزشک می‌تواند سندرم پتلافمورال را تنها با کمک معاینات فیزیکی تشخیص دهد. اما در اغلب موارد پزشک انجام رادیوگرافی را تجویز می‌کند تا بتواند میزان آسیب وارد شده با ساختارهای مفصل زانو و بافت‌های نرم آن را ارزیابی کند.
روش‌های درمان غیرجراحی
فیزیوتراپی و ورزش
انجام دادن برخی تمرینات و حرکات خاص و ورزش برای زانوی دوندگان به شما کمک می‌کند که دامنه حرکتی، قدرت و استقامت زانوی خود را بهبود دهید. بسیار مهم است که بیش از همه بر روی کشش و تقویت عضلات چهارسررانی تمرکز داشته باشید، چرا که این عضلات اصلی‌ترین نقش را در ثبات کشکک زانو دارند. همچنین ممکن است برخی تمرینات برای تقویت عضلات شکم، پهلو و کمر نیز برای شما تجویز شود.
شاک‌ویوتراپی
در ابتدا پزشک زانوی شما را لمس می‌کند تا محل دقیق درد را مشخص کند. سپس این ناحیه علامت‌گذاری می‌شود و ژل مخصوصی (ژل مخصوص سونوگرافی) بر روی ناحیه مورد نظر زده می‌شود. سپس با استفاده از دسته‌ی مخصوص دستگاه شاک‌ویوتراپی، امواج شاک‌ویو به سمت ناحیه مورد نظر تابانده می‌شوند. به طور کلی این روش کمی ایجاد ناراحتی می‌کند اما دردی ندارد و اغلب بیماران به راحتی آن را انجام می‌دهند. این روش باید سه جلسه انجام شود و بین جلسات درمانی یک هفته فاصله باشد.
پی آر پی (PRP)
می‌توان پلاکت غنی از پلاسما یا همان PRP را مستقیما در مفصل آسیب‌دیده تزریق کرد. این آسیب بیشتر در بین دوندگان و بازیکنان تنیس ایجاد می‌شود و موجب التهاب و درد زانو می‌شود. می‌توان ترکیبی از پی آر پی (PRP) و ماده‌ی بی‌حس‌کننده را مستقیما در این ناحیه تزریق کرد. بعد از تزریق PRP ممکن است درد زانو طی یک یا دو هفته‌ی اول حتی بیشتر نیز بشود، اما بعد از این مدت زانو به تدریج رو بهبودی می‌رود.
امواج اولتراسوند
هنگامی که امواج اولتراسوند از دستگاه به پوست بیمار منتقل می‌شوند، موجب ایجاد ارتعاش در بافت‌های عمقی و خصوصا بافت‌های حاوی کلاژن می‌شوند. این ارتعاشات موجب گرم شدن بافت‌ها می‌شود. البته در اغلب موارد این گرمای عمقی توسط خود بیمار احساس نمی شود. این افزایش دما موجب رفع التهاب و بازسازی سریع‌تر رباط‌ها، تاندون‌ها، یافت‌های فیبروزی و کپسول مفصلی می‌شود.
لیزرتراپی
انجام لیزرتراپی، نقش بسیار مهمی در درمان سندرم درد پتلافمورال دارد. لیزرتراپی چندین نتیجه را به همراه دارد:
* افزایش جریان خون موضعی (در مقایسه با جریان خون در بافت‌های مجاور) با گشاد کردن رگ‌های خونی در ناحیه مورد نظر. افزایش موضعی جریان خون موجب می‌شود موارد غذایی لازم برای بازسازی بافت‌ها به آن‌ها برسد و از طرف دیگر مواد زاید از ناحیه مورد نظر سریع‌تر دفع شود.
* افزایش جریان لنف در سیستم لنفاوی که موجب رفع التهاب می‌شود.
* کاهش تولید پروستاگلاندین که موجب کاهش درد می‌شود.
متد RICE
کلمه‌ی RICE مخفف کلمات:) Rest استراحت(، Ice ( (کمپرس سرد)، Compression (بانداژ فشاری) و) Elevation بالاگرفتن زانو) است.
* استراحت: از وارد آوردن وزن بر روی زانویی که درد دارد، خودداری کنید.
* کمپرس سرد: بر روی زانوی خود کمپرس سرد بگذارید و در هر نوبت کمپرس سرد را 20 دقیقه روی زانو بگذارید و سپس بردارید. این کار را چند بار در روز تکرار کنید. یخ را مستقیما روی پوست نگذارید.
* بانداژ فشاری: رای پیشگیری از تورم بیشتر زانو، دور زانو را به آرامی با یک بانداژ فشاری ببندید، به نحوی که کشکک زانو بیرون باشد. مطمئن شوید که بانداژ فشاری بیش از حد سفت بسته نشده و موجب شدید شدن درد نمی‌شود.
*بالا گرفتن زانو: تا جایی که می‌توانید دراز بکشید و زانویی که درد دارد را بالا بگیرید طوری که ارتفاع آن از سطح قلب شما بالاتر باشد.
دارو درمانی
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوبروفن و ناپروکسن می‌توانند درد را تسکین و التهاب را کاهش دهند.
بسیار به ندرت پیش می‌آید که درد پتلافمورال نیاز به انجام جراحی داشته باشد و تنها در صورتی لازم است جراحی شود که آسیب زانو بسیار شدید باشد و با درمان‌های غیرجراحی برطرف نشود.