سردرد یکی از شایع‌ترین مشکلات طبی و اقتصادی–اجتماعی بشر از زمان‌های قدیم است. علل مختلفی در ایجاد سردرد دخیل هستند و با وجود پیشرفت‌های زیاد هنوز هم پاتوفیزیولوژی دقیق در بعضی موارد روشن نیست. تاکنون انواع مختلفی از سردرد شرح داده شده است. شاید از شایع‌ترین آنها میگرن و سردرد تنشی باشد که حتی افراد عادی هم آشنایی هر چند مختصری در مورد آنها دارند.
هنگامی که ساختارهای مختلف موجود در ناحیه گردن مثل استخوان‌ها، مفاصل، عضلات، اعصاب و عروق دچار آسیب یا اختلال می‌شوند می‌توانند سر درد ایجاد کنند. وقتی سر و گردن به‌مدت طولانی در یک وضعیت نامناسب قرار می‌گیرند به ساختارهای گردنی نیروها و فشارهای بیش از حد و نابجا وارد می‌شود. نمونه‌ای از این وضعیت‌های نامناسب سر و گردن در بعضی از افراد پشت میز نشین و برخی از کاربران رایانه دیده می‌شود که در آنها سر نسبت به گردن و شانه به سمت جلو متمایل می‌شود.
این وضعیت به جلو رفته سر می‌تواند مهره‌های بالایی گردن را فشرده کرده و اعصاب این ناحیه را تحریک کند و باعث ایجاد سردرد شود. چنین وضعیت‌های نامناسبی در طولانی مدت موجب سفتی و کوتاهی عضلات پس سر و پشت گردن می‌شوند و معمولا نقاطی به‌صورت گره یا باندهای سفت در داخل این عضلات به‌وجود می‌آیند که دردناک و حساس به لمس هستند. این نقاط که به آنها «نقاط ماشه‌ای» گفته می‌شود می‌توانند باعث انتشار درد به نواحی سر و دست‌ها شوند. چنین سردردهایی از پس سر و گردن شروع شده و تا جلوی سر پیش می‌روند. در معاینه افراد مبتلا به سردردهای با منشأ گردنی مشاهده می‌شود که دامنه حرکتی گردن محدودتر از حد طبیعی است. لذا این بیماران در گردن خود احساس سفتی دارند. قدرت و تحمل بعضی از عضلات گردن و کتف کاهش می‌یابد، ولی برخی از عضلات دچار گرفتگی و اسپاسم می‌شوند.
علائم
درد معمولاً پس از یک حرکت ناگهانی گردن مانند عطسه آغاز می‌شود. در کنار درد سر و یا گردن، علائم دیگری از جمله موارد زیر ممکن است وجود داشته باشد:
* گرفتگی گردن
* حالت تهوع و یا استفراغ
* سرگیجه
* تاری دید
* حساسیت به نور یا صدا
* درد در یک یا هر دو بازو
* مشکلات حرکتی
سردرد گردنی در خانم ها
سردردهای گردنی حداقل به نسبت 2 به 1 در خانم ها رخ می دهد (برخی از محققان معتقدند که این نسبت 1 به 3 است). البته این که چرا خانم ها بیشتر به سردرد گردنی دچار می شوند مشخص نیست.
سردرد گردنی در کودکان
کودکان نیز ممکن است گاهی اوقات به دلیل حمل کوله پشتی سنگین و یا کوله های غیر استاندارد به سردردهای گردنی مبتلا شوند.
علل سردرد گردنی
برخی از محققان معتقدند که درد از مفاصل گردنی پایین تر می تواند سبب سردرد گردنی گردد. هم چنین احتمال دارد که سردرد گردنی از دیسک ها یا مهره های دیگر مثل مهره های قفسه سینه (بخش میانی در پشت) یا مهره های کمری (بخش تحتانی در پشت) ناشی شود، اگرچه محققان با این موضوع چندان موافق نیستند.
مردم سردرد گردنی را به دلایل زیادی مثل اسپاسم عضلانی در ناحیه سرویکال (قسمت فوقانی نخاع)، آرتریت، آسیب ناگهانی گردنی ناشی از تصادف خودرو و آسیب ناشی از سقوط از ارتفاع گسترش می دهند.
به خاطر داشته باشید که علت و معلول ممکن است از نظر زمانی از هم جدا باشند. ممکن است شش ماه یا یکسال قبل در یک تصادف خودرو حضور داشته اید و اکنون سردردتان افزایش پیدا کرده است. هم چنین این واقعیت وجود دارد که گاهی آسیب درمان نشده می تواند در طول زمان تشدید شود. ممکن است در طی سالیان متمادی استئوآرتریت داشته باشید و اکنون دلیل سردردهای شدید و مزمن که به وسیله درد گردنی ایجاد شده اند باشد، بیماری های دژنراتیو دیسک علت دیگری از سردرد گردنی هستند.
نکته قابل توجه این است که برخی عوامل و شرایط، مشکلات این بیماران را تشدید می‌کنند؛ مثلا سرمای محیط و فشارها و ناراحتی‌های روحی- روانی در افزایش شدت علائم بیماری مؤثرند. بنابراین یکی از روش‌های پیشگیری از بروز این اختلال، اجتناب از قرارگیری در معرض این عوامل خواهد بود.
درمان
* دستکاری ستون فقرات یا دیگر درمان‌های دستی
* روش‌های رفتاری
* طب سوزنی
* تزریق در نقاط ماشه‌ای
* پرولوتراپی
* مهارکننده‌های مفاصل فاست (نوعی تزریق در مفصل نخاعی)
* مهارکننده‌های عصبی (معمولاً در شاخه‌های داخلی اعصاب که به مفاصل فاست می‌رسند)
* گانگلیونکتومی پالسی رادیوفرکوئنسی ریشه‌ی عصبی