بلاک شبکه عصبی گردنی سطحی (Superficial cervical Plexus)

بلاک به معنی قطع کردن مسیر درد است و هم کاربرد درمانی و هم کاربرد تشخیصی دارد و با تزریق مواد بی حسی و در مواردی همراه با کورتیکواستروئید انجام می شود. آناتومی شبکه عصبی گردنی سطحی: از نخاع حین عبور از گردن شاخه هایی خارج می شود که این شاخه ها از فضای بین مهره های ستون فقرات گردن خارج می شوند و شبکه عصبی گردنی سطحی را در کنار گردن تشکیل می دهند که از این شبکه شاخه های متعددی خارج می شود که هم حرکتی هستند و هم حسی. از شبکه عصبی گردنی شاخه هایی برای عصب دهی به ناحیه کناری گردن، پشت گوش، بالای شانه و پشت کتف که هم حس این نواحی را تامین می کنند و هم به عضلات این نواحی عصب دهی می کنند. از جمله آین شاخه ها می تواند به عصب فرنیک (Phrenic) که مسئول عصب دهی به دیافراگم برای تنفس است، عصب گوشی بزرگ (Greater auricular) و عصب پس سری بزرگ (Greater occipital) اشاره کرد. شاخه های این شبکه عصبی دقیقا از پشت عضله استرنوکلایدوماستوئید (Sternoleidomastiod) خارج می شوند و به سمت ساختار های هدفشان حرکت می کنند. پزشک با توجه به این حالت آناتومیک و با مشخص کردن محل عضله استرنوکلایدوماستوئید می تواند محل دقیق این شبکه عصبی را مشخص کند. کاربرد ها: بلاک شبکه عصب گردنی سطحی برای تشخیص علت و کنترل درد در نواحی عصب دهی شده توسط این شبکه استفاده می شود، از جمله درد بعد از تروما (آسیب فیزیکی) و درد ناشی از بدخیمی و سرطان های سطحی، مانند ملانوم پوستی. کاربرد تشخیصی به این صورت است که اگر بعد از انجام بلاک موقت درد بیمار کنترل شد کرد یعنی پیام های درد از طریق شاخه های این شبکه عصبی به سمت مغز هدایت می شدند. همچنین از این روش برای ایجاد بی حسی موقتی حین جراحی های مختلف، مانند جراحی برای ترمیم پارگی ها و جراحی برای شریان کاروتید (شریان اصلی گردن که مسئول خونرسانی به مغز و صورت است) استفاده می شود. همچنین در افرادی که نیاز به تخریب کامل این شبکه عصبی (بلاک دائمی) برای کنترل درد ناشی از سزطان که با مسکن ها کنترل نشده است، دارند ابتدا بلاک موقت انجام می شود تا تاثیر بلاک دائمی را بتوان پیشبینی کرد. برای بلاک دائمی به جای تزریق مواد بی حسی موقت از تزریق مواد کشنده عصب یا سوزنی که با امواج رادیویی عصب را تخریب می کند استفاده کرد تا به جای بلاک موقت، بلاک دائمی اتفاق بی افتد. نحوه انجام بلاک: بیمار به پشت می خوابد و سر خود را به سمت مقابل می چرخاند تا سمتی از صورت که محل تزریق است به سمت بالا قرار بگیرد. سپس پزشک با لمس گردن بیمار و مشخص کردن محل عضله استرنوکلایدوماستوئید محل شبکه عصبی گردنی سطحی را مشخص کند. بعد از استریل کردن پوست بیمار، سوزن وارد پوست می شود. سپس سوزن در داخل پوست بیمار به سمت حرکت داده می شود تا در محل درست قرار بگیرد و پس از اطمینان از درست بودن محل سوزن، تزریق انجام می شود. عوارض جانبی احتمالی: به دلیل نزدیک بودن این عصب به ساختار های متعددی از گردن از جمله ورید (سیاهرگ) ژگولار (ورید اصلی گردن) و خود نخاع احتمال تزریق ماده بی حسی داخل این ساختار ها وجود دارد. تزریق داخل سیاهرگ ژگولار می تواند باعث مسمومیت بیمار شود. این عوارض گذرا هستند و با دقت در درست بودن نوک محل سوزن به راحتی می توان جلوی این عوارض را گرفت. همچنین اگر بلاک عصب فرنیک اتفاق بی افتد احتمال ایجاد تنگی تفس برای بیمار به دلیل ضعف عضله دیافراگم وجود دارد. اما در افرادی که بیماری تنفسی ندارند و در آن ها بلاک دو طرفه انجام نشده است این اتفاق به ندرت باعث تنگی تفس بیمار می شود. همچنین این عارضه گذرا است و خود به خود بهبود پیدا می کند. عارضه دیگر این بلاک ایجاد کبودی یا هماتوم (تجمع خون در بافت) است که به دلیل پرخون بودن بافت کنار گردن اتفاق می افتد. اما می توان با وارد کردن فشار بعد از انجام بلاک روی محل تزریق جلوی این عوارض را گرفت. استفاده از سوزن های نازک هم باعث کاهش احتمال تشکیل هماتوم می شود. همچنین می توان از پک های سرمازا استفاده کرد. این پک ها درد بعد از تزریق را هم کاهش می دهند. ایجاد عفونت بعد از تزریق نادر است و می توان با استفاده از وسایل استریل و شستن محل تزریق با بتادین قبل از ورود سوزن به راحتی جلوی آن را گرفت.

مقالات مرتبط
جدیدترین مـقالات آموزشی
ساعات پذیرش بیمار
شنبه تا چهار شنبه: 14 تا 17 عصر
تلفن: 88460605-021  ,  88449335-021
تلفن‌همراه:09198172104-09338866615-09914686402
بالا