کوکسی داینیا (coccyxdynia) اصطلاحی است که برای درد استخوان دنبالچه استفاده میشود. دنبالچه استخوانی مثلث شکل می‌باشد و متشکل از 3 الی 5 مهره است و یک اندام وستیجیال (اندام هایی در بدن جانداران هستند که کاربردی ندارند) محسوب میشود. این اندام در انتهای ستون فقرات قرار دارد و با تعدادی رباط نیرومند به ساکروم(به یکی از استخوان‌های تشکیل دهنده خاصره گفته می شود) متصل است. همچنین ارتباط نزدیکی با عضلات کف لگن دارد. درد استخوان دنبالچه در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد، اما این عارضه در افراد چاق بیشتر مشاهده میشود. در خانم‌ها 5 برابر شایع‌تر از آقایان بوده و اکثراً از چهل‌سالگی شروع میشود. این درد می‌تواند حاصل از تومور، عفونت، زایمان و آسیب‌های فیزیکی باشد و فرد را از انجام کارهای روزانه مثل بلند کردن اجسام، نشستن و ایستادن به مدت طولانی، خم شدن و بالا رفتن از پله‌ها باز دارد؛ زیرا این درد در هنگام حرکت افزایش می‌یابد و احساس درد و ناراحتی در فرد مبتلا ایجاد می‌کند. اغلب افرادی که به درد استخوان دنبالچه دچار هستند، تجربه یک بار افتادن بدون کنترل روی باسن خود را دارند و دردی را که حتی بعدها نیز حس میکنند، از عوارض همین زمین خوردن روی باسن است. هنگامی‌که فرد با باسن به زمین میخورد، استخوان دنبالچه دچار جابجایی، التهاب و یا شکستگی میشود.
علائم و نشانه ها
گاهی آزردگی دنبالچه منشا اصلی درد سیاتیک و کمر درد می باشد و بدلیل عدم توجه به آن ممکن است مدتها بیمار بعنوان کمر درد درمان شود ولی عامل اصلی دنبالچه باشد.
علائم درد دنبالچه می‌تواند شامل یک یا همه موارد زیر باشد:
-
دردی که در هنگام نشستن تا حد زیادی بدتر می شود.
-
درد دنبالچه که در موقع لمس شدن یا هنگامی که فشاری روی آن قرار می‌گیرد بدتر میشود.
-
دردی که هنگامی تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده بدتر میشود.
-
دردی که با یبوست بدتر شده و پس از دفع مدفوع بهتر میشود.
معمولاً استفاده از ترکیبی از درمان‌هایی که درد را کاهش می‌دهند و اصلاح فعالیت‌ها جهت جلوگیری از فشار آمدن به دنبالچه، برای کنترل یا تسکین درد کفایت می‌کند. در موارد بسیار نادری هم، انجام جراحی برای برداشتن دنبالچه توصیه میشود، که البته این جراحی (کوکسیژکتومی) تنها زمانی انجام میشود که درد شدید باشد و انجام دست کم چند ماه درمان غیرجراحی و اصلاح فعالیت‌ها تأثیری در تسکین و رفع درد نداشته باشد.
علل احتمالی درد دنبالچه
به دنبال علائم دیگری مرتبط با درد استخوان دنبالچه باشید تا فهرست علل احتمالی را محدود کنید:
-
آرتریت پسوریاتیک
-
آرتروز
-
آبسه پری آنال
-
بارداری
-
استئوسارکوم
-
اسپوندیلولیستزیس
-
تومور مقعد
تشخیص
پزشک، درد دنبالچه را با گرفتن تاریخچه کامل پزشکی بیمار و انجام یک معاینه فیزیکی تشخیص می‌دهد.
معمولاً از آزمایش‌های تشخیصی مانند گرفتن عکس رادیولوژی و امآرآی نیز برای رد سایر علت‌هایی که می‌توانند عامل درد باشند استفاده میشود.
معاینه فیزیکی کامل برای عارضه درمان درد استخوان دنبالچه شامل موارد زیر خواهد بود:
-
معاینه لگن و مقعد برای بررسی وجود توده یا توموری که می‌تواند دلیل درد باشد
-
لمس دنبالچه برای بررسی وجود حساسیت به لمس
معمولاً قابل توجه‌ترین یافته در معاینه، حساسیت به لمس موضعی است که با لمس دنبالچه مشخص میشود. اگر دنبالچه نسبت به لمس حساس نباشد، درد این ناحیه ناشی از مشکل ساختاری دیگری مانند فتق دیسک بین مهره‌ای لومبوساکرال یا بیماری تخریب کننده دیسک خواهد بود.
آزمایش‌های تشخیصی مورد نیاز عبارتند از:
-
گرفتن عکس رادیولوژی از ساکروم و دنبالچه برای رد این احتمال بعید که یک شکستگی آشکار یا یک تومور بزرگ باعث بروز ناراحتی شده باشد.
-
اسکن امآرآی برای رد وجود عفونت یا تومور ستون فقرات به عنوان دلیل درد.
از آنجا که اسکن استخوان و سی‌تی‌اسکن اطلاعات ناچیزی فراهم میکنند، به طور کلی از آن‌ها استفاده نمی‌شود. معمولاً نتیجه تمام آزمایش‌های تصویربرداری منفی است.