سندرم درد پاتلوفمورال (PFPS یا درد جلوی زانو و اطراف کشکک) اصطلاحی عمومی است که برای توصیف درد جلوی زانو و اطراف کشکک (کاسه زانو) به کار می رود. گاهی اوقات به آن “زانوی دونده” یا “زانوی پرش کار” می گویند، زیرا این سندرم در بین افرادی -خصوصا در زنان و بزرگسالان جوان رایج است که در ورزش شرکت می کنند، اما سندرم درد پاتلوفمورال می تواند در افراد غیر ورزشکار نیز بروز کند. درد و سفتی ناشی از آن می تواند بالا و پایین رفتن از پله ها، زانو زدن و انجام سایر فعالیت های روزمره را با مشکل مواجه کند.
عوامل زیادی باعث بروز سندرم درد پاتلوفمورال می شود. مشکلات مربوط به هم راستایی کاسه زانو و استفاده بیش از حد از آن در ورزش ها یا تمرینات شدید اغلب عوامل مهمی هستند.
علل ایجاد سندرم درد پاتلوفمورال کدامند؟
1-فعالیت زیاد عامل سندرم درد پاتلوفمورال
در بسیاری از موارد، سندرم درد پاتلوفمورال بعلت فعالیت های شدید و مکرر می باشد که باعث افزایش فشار بر مفصل زانو می شوند مانند دویدن، بالا رفتن از پله و چمباتمه زدن. تغییر ناگهانی در فعالیت های فیزیکی نیز باعث بروز این اختلال می گردند. این تغییرات می توانند در فرکانس فعالیت باشند مانند افزایش تعداد روزهایی که در هفته ورزش می کنید و یا در طول مدت یا شدت فعالیت باشد، مانند دویدن مسافت طولانی‌تر. عوامل دیگری که ممکن است منجر به سندرم درد پاتلوفمورال شوند عبارتند از: استفاده از تکنیک‌های نامناسب ورزشی و یا ایجاد تغییرات در تجهیزات ورزشی مانند کفش و یا سطوح ورزشی.
2-بد راستایی استخوان پاتلا
یکی دیگر از علل سندرم درد پاتلوفمورال، قرارگرفتن نامناسب استخوان کشکک در داخل شیار تروکلئار می باشد. در این حالت هنگامی که زانو خم می شود، استخوان کشکک به یک سمت کشیده شده و باعث افزایش فشار به آن و آسیب بافت نرم می گردد.
عواملی که باعث قرارگیری نادرست استخوان پاتلا می شوند
-
بدراستایی اندام تحتانی از مفصل لگن تا مچ که باعث قرارگیری نامناسب استخوان پاتلا به سمت داخل یا خارج زانو می شود. هم چنین بالا قرار گرفتن استخوان پاتلا که “پاتلا آلتا” نامیده می شود بعنوان یکی از علل دیگر سندرم درد پاتلوفمورال مطرح می باشد.
-
ضعف یا عدم تعادل عضلانی به ویژه در عضلات چهار سر ران: در هنگام خم و راست شدن زانو، عضله چهار سر ران و تاندون آن باعث حفظ استخوان کشکک در داخل شیار تروکلئار و عدم جا به جایی آن به طرفین می شوند. ضعف و یا عدم تعادل عضلانی، باعث عدم ثبات استخوان کشکک و در نتیجه جا به جایی آن می گردد.
علائم
رایج‌ترین علایم سندرم درد پاتلوفمورال، درد مبهم و گرفتگی در جلوی زانو است. این درد – که معمولا به تدریج شروع می‌شود و اغلب مربوط به فعالیت است – ممکن است در یک یا هر دو زانو وجود داشته باشد. علائم متداول دیگر عبارتند از:
-
درد و سفتی زیر استخوان کشککپس از نشستن طولانی مدت و پس از آن بلند شدن و راهرفتن
-
احساس سایش، ترک خوردن، پرش و خشکی در زیر کشکک هنگام حرکت زانو
-
درد در ناحیه ی کشکک زانو در حین ورزش و فعالیت‌هایی که مکررا زانو خم می شودمانند دویدن، بالا رفتن از پله ها، پریدن، یا چمباتمه زدن
-
احساسی شبیه قفل شدن زانو
-
تورم هم از علایم دیگر این بیماری است که می تواند داخل مفصلی باشد یا بدنبال التهاب تاندون کشکک اتفاق بیافتد
-
تشدید درد با بالا رفتن یا پایین آمدن از پله ها و گاهی اوقات با راه رفتن، خصوصا بر روی سطح شیب دار و با نشستن طولانی مدت
-
شنیدن صدای تق‌تق از زانو در هنگام بالا رفتن از پله‌ها. همچنین ممکن استبعد از نشستن به مدت طولانی در هنگام بلند شدن یا راه رفتن از زانوی خود این صدا شنیده شود
-
خالی کردن زانو به طور مکرر به دلیل همراهی نکردن عضله چهار سر ران
جلوگیری از درد زانوی پاتلوفمورال
پوشیدن کفش‌های مناسب هر فعالیت
-
گرم کردن کامل قبل از فعالیت‌های فیزیکی
-
استفاده از تمرینات کششی و انعطافی عضلات چهارسر و همسترینگ در هنگام گرم کردن، و انجام حرکات کششی بعد از فعالیت‌های فیزیکی
-
بالا بردن تدریجی سطح تمرینات
-
کاهش انجام هرگونه فعالیتی که در گذشته باعث آسیب‌دیدگی زانو شده
-
حفظ یک وزن سالم جهت جلوگیری از وارد آمدن فشار بیش از حد به زانو