بلاک اعصاب داخل فضای جنب-Intrapleural با روش زیرجلدی Percutaneous
بلاک عصب به معنی مسدود کردن انتقال‌های پیام درد با استفاده از تزریق مواد بی‌حسی (در بلاک موقتی) و مواد تخریب‌کننده عصب (در بلاک دائمی) گفته می‌شود. در مواردی داروهای ضد التهابی نیز به محل عصب تزریق می‌شوند که باعث کاهش التهاب عصب و شروع فرآیند بهبودی می‌شوند.
فضای جنب به فضای بین ریه‌ها و قفسه سینه گفته می شود. این فضا از نوک ریه تا دیافراگم (بین قفسه سینه و شکم) ادامه دارد و با یک سمت آن پرده جنب پوشاننده ریه‌ها و سمت دیگر آن پرده جنب متصل شده به سطح داخلی دیواره قفسه سینه قرار دارد. با توجه به عبور اعصاب مختلف از سطح داخلی دیواره قفسه می‌توان با تزریق داروهای بی‌حسی به داخل فضای جنب، با توجه به پخش شدن داروها داخل این فضا، این اعصاب را بلاک کرد.
در تصویر زیر آناتومی دیواره قفسه سینه و فضای جنب (هایلایت سبز) نشان داده شده‌است:
کاربردها
بلاک اپیدورال سینه‌ای برای درمان دردهای دیواره قفسه سینه و قسمت بالایی شکم، دست‌ها، درد با منشا احشا داخل قفسه سینه و قسمت بالایی شکم کاربرد دارد. در صورتی که برای کنترل درد نیاز به قرار دادن کاتتر برای تجویز مداوم دارو به داخل فضای جنب باشد (مانند افراد مبتلا به سرطان) می‌توان با انجام این بلاک و بلاک کردن موقتی، میزان بی‌دردی قابل دستیابی با قرار دادن کاتتر داخل فضای جنب و تزریق مداوم دارو را پیش‌بینی کرد.
دیگر استفاده این بلاک در کنترل دردهای حاد و اورژانسی مانند درد بعد از جراحی، درد ناشی از تروما (آسیب فیزیکی، مانند شکستگی دنده‌ها)، درد ناشی از هرپس زوستر حاد (زونا) و دردهای ناشی از سرطان قفسه سینه و داخل شکمی است. از این بلاک می‌توان برای ایجاد بی‌حسی برای قرار دادن لوله توراکوستومی یا نفروستومی و یا ایجاد بی‌حسی برای اعمال جراحی قفسه سینه و پستان‌ها و پهلو نیز استفاده کرد.
این بلاک برای کنترل درد و درمان بیماری‌های زیر نیز کاربرد دارد:
درد بعد از جراحی توراکوستومی، درد شکستگی دنده‌های سینه، در ناشی از نورالژی (اختلال اعصاب که باعث درد می‌شود) بعد از ابتلا به هرپس، درد ناشی از سرطان‌های مهاجم به ریه و کبد. البته لازم به ذکر است که اکثر افراد مبتلا به سرطان ریه، دیواره قفسه سینه و یا کبد در صورت درمان نشدن سرطان به تجویز مداوم دارو داخل فضای جنب با قرار دادن کاتتر احتیاج پیدا می‌کنند.
ممنوعیت‌ها
در بیماران با اختلال انعقادی (به دلیل مصرف دارو و یا بیماری) باید قبل از انجام تزریق اختلال را برطرف کرد. در مواردی که اختلال انعقادی به علت دارو باشد (مانند افرادی که داروهای قلبی مصرف می‌کنند) باید با صلاح دید پزشک این داروها قبل از انجام تزریق قطع شوند.
در صورت ابتلا بیمار به ضعف سیستم ایمنی (افراد مبتلا به دیابت، سرطان، ایدز، مصرف طولانی کورتیکواستروئیدها) باید در پیگیری‌ها به دنبال نشانه‌های عفونت گشت تا در صورت بروز درمان شود. تزریق در صورت ابتلا بیمار به عفونت محل تزریق و یا عفونت گسترده در بدن ممنوع است و باید بعد از درمان عفونت انجام شود.
نحوه انجام بلاک
با توجه به این موضوع که بعد از تزریق دارو به داخل فضای جنب، داروها به دلیل جاذبه داخل این فضا حرکت می‌کنند نحوه قرار گیری و محل ورود سوزن متفاوت است. به عنوان مثال برای بلاک کردن اعصابی که در نهایت به دست‌ها عصب‌دهی می‌کنند یا اعصاب قسمت بالایی قفسه سینه بیمار به حالتی دراز می‌کشد که قسمت درگیر شده پایین قرار بگیرد. بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب با لمس استخوان‌های قفسه سینه محل ورود سوزن مشخص می‌شود. در نهایت سوزن وارد بافت می‌شود و بعد از اطمینان از درست بودن محل نوک سوزن تزریق انجام می‌شود.
نحوه انجام بلاک:
عوارض جانبی احتمالی و روش‌های پیشگیری
تمام بیماران بعد از انجام تزریق تا مدتی تحت نظر قرار می‌گیرند تا اثربخشی تزریق ارزیابی شود و از اتفاق نیافتادن عوارض جانبی احتمالی اطمینان حاصل شود. به دلیل وجود عروق بسیار در بافت محل تزریق ممکن است هماتوم (تجمع خون در بافت) ایجاد شود. برای جلوگیری از تشکیل هماتوم می‌توان از سوزن‌های نازک، گذاشتن پک‌های سرد روی محل تزریق تا 20 دقیقه و یا فشار دادن محل ورود سوزن بعد از تمام شدن تزریق استفاده کرد.
آسیب دیدن ساختارهای مجارو مانند شریان و وریدهای ناحیه، تزریق به فضاهای عمقی‌تر و یا پونوموتوراکس (پاره شدن پرده‌های جنب که باعث تنگی نفس می‌شود) به ندرت اتفاق می‌افتد و می‌توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد. با اینکه پونوکوتوراکس شایع‌ترین عارضه این بلاک است اما باز هم در کمتر از 1% مواقع اتفاق می‌افتد. دیگر عارضه احتمالی این تزریق افزایش درد موقتی است که در بعضی از بیماران اتفاق می‌افتد و به دلیل ورود سوزن به بافت است و خود به خود بهبود پیدا می‌کند. عفونت محل تزریق به ندرت و اکثرا در بیماران با نقص سیستم ایمنی (دیابت، سرطان، ...) اتفاق می‌افتد و به دلیل انجام پروسیجر به صورت استریل نادر است.