مقدمه:
سندروم درد مایوفیشیال (Mayofascial pain) به درد هایی گفته می شود که به دلیل به قرار داشتن نقاط ماشه ای (Trigger point) (فعال کننده درد) در بافت نرم به وجود می آیند. با لمس یا تحریک این نقاط بیمار در همان نقطه و اطراف آن احساس درد می کند.
عضله لاتیسیموس دورسی (Latissimus dorsi) در پشت قفسه سینه قرار دارد و مسئول حرکت دادن بازو به سمت عقب است.
عضله لاتیسیموس دورسی:
این عضله مستعد ابتلا به سندروم درد میوفیشیال است. در این سندروم ها "نقاط ماشه ای" در عضله تشکیل می شوند که با لمس یا تحریک فیزیکی آن ها کل عضله درد می گیرد. این سندروم معمولا به دلیل آسیب دیدگی های میکروسکوپی تکرار شونده طی فعالیت هایی که به عقب و جلو بردن مکرر بازو نیاز دارند اتفاق می افتد. در مواردی این سندروم به دلیل وارد شدن یک ضربه ناگهانی به عضله اتفاق می افتد.
محل نقطه ماشه ای (ضربدر) و محل احساس شدن درد (نقاط قرمز):
مشخصه اصلی سندروم های درد میوفیشیال حس کردن نقاط ماشه ای در معاینه فیزیکی است. با اینکه این نقاط روی عضله قرار دارند (در پشت قفسه سینه) اما معمولا درد احساس شده توسط بیمار، درد ارجاعی به نواحی دیگر مانند شانه، کتف و پشت دست است.
این درد ارجاعی می تواند باعث طولانی شدن فرآیند تشخیص، تشخیص نادرست و یا درمان نامناسب شود. با تحریک نقاط نه تنها بیمار احساس درد منطقه ای می کند بلکه درد ارجاعی به دیگر نقاط بدن نیز دارد. علاوه بر درد منطقه ای و ارجاعی معمولا به دلیل شدت درد بیمار به طور ناخودآگاه و رفلکسی عضو مصدوم را از محرک فیزیکی که باعث فعال شدن نطه ماشه ای شده است دور می کند.
با اینکه تمام تظاهرات بالینی این سندروم شناخته شده است، اما هنوز دلیل اصلی ایجاد شدن بیماری نامشخص است. تئوری های مختلفی وجود دارد که وجه مشترک تمام آن ها ایجاد شدن نقاط ماشه ای به دلیل آسیب دیدگی های میکروسکوپی عضله است. این آسیب دیدگی ها می توانند طی یک حادثه اتفاق بی افتند یا طی زمان و با فعالیت هایی که به طور مکرر به عضله فشار وارد می کنند.
علاوه بر آسیب های میکروسکوپی عوامل دیگری نیز می توانند فرد را مستعد ابتلا به این سندروم قرار دهند. به عنوان مثال فردی که در تعطیلات آخر هفته فعالیت ورزشی سنگین انجام می دهد، مستعد ابتلا به انواع سندروم های درد میوفیشیال است. نحوه نشستن غلط پشت کامپیوتر، در هنگام رانندگی یا تماشای تلویزیون نیز از می توانند باعث ابتلا فرد به این سندروم شوند. آسیب دیدگی های قبلی بیمار که باعث عملکرد غیر طبیعی عضله می شوند نیز می توانند یکی از دلایل بیمار شدن فرد باشند. تمام این موارد اگر با وضعیت تغذیه نامناسب، اختلالات جسمی و روانی مانند استرس و افسردگی مزمن همراه شوند، احتمال ابتلا فرد به این سندروم ها را افزایش می دهند.
سفتی بیش از حد عضله و ضعف بیمار معمولا با دیگر علائم بیماری همراه می شوند که باعث ناتوانی بیشتر بیمار و پیچیده شدن درمان می شوند. سندروم های درد میوفیشیال می توانند به تنهایی اتفاق بیافتند یا با دیگر بیماری ها مانند رادیکولوپاتی (وارد شدن فشار روی اعصاب خارج شده از نخاع توسط مهره های ستون فقرات) و سندروم های درد مخصوص منطقه درگیر شده همراه شوند. در بسیاری از موارد فرد مبتلا به سندورم درد میوفیشیال از بیماری های روانی مانند افسردگی نیز رنج می برد. درمان این اختلالات روانی باید به عنوان بخش مهمی از برنامه درمانی این سندروم ها مد نظر قرار گیرد.
تشخیص:
نقطه ماشه ای محلی است که عضله لاتیسیموس دورسی در آنجا آسیب های فیزیکی میکروسکوپی دیده است. با لمس یا کشیدن این نقطه بیمار نه تنها در این نقطه بلکه در پشت کتف و پشت بازو به شدت احساس درد خواهد کرد. درد این نقطه درد محلی و درد شانه و بازو درد ارجاعی است. علاوه بر درد محلی و ارجاعی، بیمار ناگهان دست خود را به حال رفلکسی برای فرار از محرک درد تکان می دهد. به این حرکت ناخودآگاه نشانه پرش (Jump sign) می گویند. این نشانه یکی دیگر از علائم سندروم درد میوفیشیال است. نقطه ماشه ای معمولا در پشت قفسه سینه قرار داد.
روش های مختلف درمان:
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده اساس روش های درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روش های غیرتهاجمی و روش های ترکیبی طب نوین است. خط اول درمانی، دارو های ضد التهاب و مسکن ها هستند. در صورت پیشرفته بودن بیماری برای درمان کامل بیماری نیاز به انجام یکی یا چندتا از روش های زیر است.
1-لیزر درمانی:
در این روش با استفاده از پرتو لیزر کم توان فرآیند های ضدالتهابی و ترمیمی بافت عضله فعال می شوند و به التیام هرچه سریع تر عضله کمک می کنند. به طور میانگین هر جلسه لیزر درمانی 40 دقیقه طول می کشد و برای درمان کامل درد به یک تا چند جلسه لیزر درمانی جوابگو است.