آرتروسکوپی لگن

آرتروسکوپی یک عمل جراحی است و توسط یک تصویر روشن از داخل مفصل که در اختیار پزشک قرار دارد انجام می شود. در طول آرتروسکوپی، جراح یک دوربین کوچک را از طریق آرتروسکوپ به مفصل لگن وارد می کند.

این دوربین می تواند تصاویر مربوط به داخل لگن را در یک صفحه نمایش تلویزیونی نشان دهد و به جراح برای هدایت عمل جراحی کمک نماید. آرتروسکوپی لگن سال های زیادی است که به عنوان یک روش درمانی برای بیماران مورد استفاده قرار میگیرد اما این روش مانند آرتروسکوپی زانو یا شانه رایج نیست.

آناتومی
لگن یک مفصل تشکیل شده از گوی و حفره است. حفره محل اتصال استخوان به لگن را تشکیل می دهد که یک بخش از استخوان بزرگ لگن خاصره است. و گوی، سر استخوان فیمورال است که در انتهای بالای استخوان فیمور (استخوان ران) قرار دارد.

یک بافت لغزنده به نام غضروف مفصلی وجود دارد که سطح گوی و حفره را می پوشاند. این بافت می تواند یک سطح صاف و بدون اصطکاک ایجاد کرده و حرکت آسان استخوان ها بر روی یکدیگر را امکان پذیر می کند. حفره حقه ای دارای یک حلقه غضروف فیبری قوی به نام لابروم است.

مفصل با بافت های پیوندی به نام رباط احاطه شده است. این رباط ها کپسول هایی را تشکیل می دهند که نگه داشتن مفصل را در محل آن امکان پذیر می کند. علاوه بر این، سطح زیر کپسول با یک سطح نازک به نام سینویوم پوشانده شده است. سینویوم یک ماده مفصلی تولید می کند که لغزش مفصل لگن در محل را امکان پذیر می نماید.

در یک لگن سالم، سر استخوان فیمورال کاملاً در حفره حقه ای قرار می گیرد.

چه زمانی به آرتروسکوپی لگن نیاز است
پزشک ممکن است عمل جراحی آرتروسکوپی لگن را در صورت ایجاد شرایط دردناک در محل لگن که به روش های غیر جراحی واکنش مناسب نشان ندهد، به بیمار پیشنهاد نماید. روش های درمانی غیر جراحی شامل استراحت، فیزیوتراپی، و دارو درمانی یا تزریق است که می تواند کاهش التهاب ایجاد شده در مفصل را به همراه داشته باشد. التهاب یکی از واکنش های طبیعی بدن به آسیب دیدگی یا بیماری است. هنگامی که مفصل لگن دچار آسیب دیدگی یا بیماری می شود، التهاب باعث ورم، درد، و سفتی می شود.

آرتروسکوپی لگن می تواند باعث کاهش علائم درد ناشی از مشکلاتی شود که باعث وارد شدن آسیب به لابروم، غضروف مفصلی، یا سایر بافت های نرم اطراف مفصل شده است. هر چند این آسیب می تواند در نتیجه شرایط مختلف ایجاد شده باشد، سایر شرایط ارتوپدی زیر نیز می تواند این علائم را برای بیمار به همراه داشته باشد:

*گیر کردن مفصل ران (FAI) یک ناهنجاری است که در آن زائده های استخوانی موجود (رشد بیش از حد استخوان ها) در اطراف حفره سر استخوان فیمورال، باعث ایجاد آسیب می شود.
*دیسپلازی شرایطی است که در آن حفره به صورت غیر عادی کم عمق شده و باعث می شود لابروم مستعد ایجاد پارگی شود.
*سندروم مفصل ران صدا دار می تواند باعث سایش یک تاندون به بخش خارجی مفصل شود. این نوع از علائم اغلب بدون خطر هستند و به این ترتیب نیاز به درمان خاص ندارند. به هر حال، در برخی موارد، تاندون در نتیجه سایش مکرر دچار آسیب دیدگی می شود.
سینوویت باعث می شود بافت های اطراف مفصل ملتهب شوند.
*اجسام آزاد بخشی هایی از استخوان یا غضروف هستند که از محل خود رها شده و در ناحیه داخل مفصل حرکت می کنند.
*عفونت مفصل لگن

برنامه ریزی برای جراحی
در صورتی که نیاز به استفاده از روش آرتروسکوپی وجود داشته باشد، وضعیت فیزیکی بیمار معاینه می شود تا به این ترتیب سطح سلامتی وی مشخص شود. در این زمان تمام مشکلاتی که ممکن است باعث ایجاد مشکل برای عمل جراحی شود، تشخیص داده و شناسایی می شوند.

در صورتی که بیمار دارای فاکتورهای ریسک مشخص در ارتباط با عمل جراحی باشد، ارزیابی های گسترده تر قبل از انجام عمل جراحی آرتروسکوپی لگن بر روی وی انجام می شود. در این زمان مطمئن شوید که جراح ارتوپد را از کلیه داروها یا مکمل های مصرفی خود مطلع می نمایید. به این ترتیب جراح می تواند به شما اطلاعات لازم را درباره داروهایی که لازم است قبل از عمل جراحی مصرف آنها متوقف شود، ارائه خواهد کرد.

در صورتی که وضعیت سلامت عمومی بیمار مناسب باشد، آرتروسکوپی لگن در اکثر مواقع به صورت سرپایی بر روی بیمار انجام می شود. این موضوع به معنی این است که نیازی به بستری شدن در بیمارستان برای انجام این عمل جراحی وجود ندارد.

برای هماهنگی برای عمل جراحی، متخصصان بیمارستان یا مرکز جراحی، نکات و جزئیات لازم درباره درمان را به اطلاع بیمار می رسانند. به این ترتیب لازم است از زمان دقیق مراجعه به مرکز درمانی و نیز زمان توقف خوردن و نوشیدن قبل از عمل جراحی مطمئن شوید.

قبل از عمل جراحی، یک متخصص بی هوشی وضعیت بیمار را بررسی می نماید. آرتروسکوپی لگن در اکثر مواقع تحت بی هوشی عمومی انجام می شود و به این ترتیب بیمار در هنگام جراحی خواب است. علاوه بر این برای این عمل جراحی می توان از بی حسی پایین تنه همچون بی حسی ستون فقرات و ناحیه اپیدورال نیز استفاده کرد. در این حالت، بیمار در هنگام درمان بیدار خواهد بود، اما بدن وی از کمر به پایین به حس می باشد. جراح ارتوپد و متخصص بی هوشی درباره بهترین روش مناسب برای انجام عمل جراحی با بیمار صحبت خواهند کرد.

عمل جراحی
با شروع عمل جراحی، پای بیمار تحت کشش قرار می گیرد. انجام این کار به معنی اینست که استخوان ران از حفره آن به میزان کافی بیرون کشیده می شود تا بتوان ابزارهای جراحی را به شکاف ایجاد شده بین آن وارد کرده و وضعیت کلی مفصل را مشاهده نمود. به این ترتیب پزشک می تواند درمان مورد نیاز را بر روی بیمار انجام دهد.

پس از کشیدن پای بیمار، جراح یک سوراخ کوچک در ناحیه بالای ران (در حدود اندازه حفره باسن) برای انجام آرتروسکوپی ایجاد می کند. در طول درمان، پزشک می تواند داخل لگن را مشاهده کرده و آسیب های احتمالی ایجاد شده در آن را تشخیص دهد.

جراح سایر ابزارهای مورد نیاز برای درمان را از طریق شکاف های مجزا به محل مفصل وارد می کند. در این حالت با توجه به نیاز بیمار، می توان از مجموعه متنوعی از روش های درمانی استفاده کرد. برای مثال، جراح می تواند فعالیت های درمانی زیر را در این حالت برای بیمار انجام دهد:

*اصلاح وضعیت غضروف پاره شده و ترمیم آن
*تراشیدن زائده های استخوانی که باعث گیر کردن مفصل ران شده است
*برداشتن بخش های ملتهب بافت سینویال

طول مدت درمان در این حالت بستگی به یافته های جراح و مقدار فعالیت های لازم برای ترمیم مشکل ایجاد شده خواهد داشت.

عوارض
عوارض ناشی از آرتروسکوپی لگن نادر هستند. به هر حال همه انواع عمل های جراحی مفصل لگن دارای سطوح ریسک محدود در ارتباط با وارد شدن آسیب احتمالی به اعصاب یا رگ های خونی اطراف مفصل یا خود مفصل می باشد. علاوه بر این میزان کشش مورد نیاز پا برای این عمل جراحی می تواند باعث کشیدگی اعصاب و ایجاد بی حسی شود، اما این علائم موقت می باشند. علاوه بر این در عمل جراحی آرتروسکوپی خطر ناچیز در ارتباط با عفونت و تشکیل لخته خونی در پاها وجود دارد (ترومبوز وریدی عمقی).

ریکاوری
آرتروسکوپی لگن یک روش درمانی سرپایی است که امکان بازگشت بیمار به خانه در همان روز عمل جراحی وجود دارد. افراد بیمار می توانند فیزیوتراپی را یک روز پس از عمل جراحی با تمرکز بر کاهش التهاب و شروع تمرین های حرکتی تقویتی و انعطاف پذیری برای لگن شروع نمایند. اکثر بیماران برای چند روز اول پس از عمل جراحی از داروهای مسکن برای کنترل درد خود استفاده می کنند و می توانند با گذشته دو هفته از عمل جراحی فعالیت عادی راه رفتن خود را شروع نمایند. ورزشکاران نیز می توانند فعالیت های ورزشی خود را با گذشت حدود ۳ ماه از عمل جراحی شروع نمایند. ناراحتی یا درد بیمار در هنگام انجام فعالیت های فیزیکی می تواند برای ۳ تا ۶ ماه پس از عمل جراحی ادامه داشته باشد.

توانبخشی
جراح از یک برنامه توان بخشی بر اساس برنامه جراحی برای بیمار استفاده می کند. در بعضی موارد، لازم است بیمار از عصای زیر بغل استفاده کند، اما استفاده از این ابزار کمکی فقط تا زمانی ادامه پیدا می کند که لنگیدن بیمار متوقف شود. به هر حال، در صورتی که بیمار به روش های درمانی گسترده تر نیاز داشته باشد، ممکن است استفاده از چوب زیر بغل برای ۱ تا ۲ ماه پس از عمل جراحی لازم باشد.

در اکثر موارد، فیزیوتراپی برای دستیابی به بهترین نتایج درمانی و ریکاوری مناسب برای بیمار لازم و ضروری است. تمرین های حرکتی خاص برای بازیابی نیرومندی و توانایی حرکتی در برنامه فیزیوتراپی از اهمیت خاص برخوردار است. متخصص فیزیوتراپی می تواند در این رابطه آموزش های لازم را به بیمار ارائه نماید.

عمل جراحی آرتروسکوپی تا چه میزان می تواند موفقیت آمیز باشد؟
مطالعات انجام شده در این حوزه نشان می دهد این عمل جراحی بین ۸۵ تا ۹۰ درصد موفقیت آمیز بوده و می تواند به بازگشت فرد به فعالیت های ورزشی و سایر فعالیت های فیزیکی به حالت قبل از آسیب دیدگی و ایجاد درد و ناتوانی کمک کند. اکثریت بیماران پس از درمان بطور واضح بهبود پیدا می کنند، اما تا کنون مشخص نشده این عمل جراحی تا چه مقدار می تواند فرآیند ابتلا به آرتروز را متوقف نماید.

نتایج درمانی بلند مدت
اکثر افراد می توانند پس از آرتروسکوپی فعالیت های عادی خود را بطور کامل و بدون محدودیت خاص شروع نمایند. در این حالت دوره ریکاوری بستگی به نوع آسیب دیدگی وارد شده به مفصل لگن دارد. در بعضی افراد، ایجاد تغییر در سبک زندگی می تواند نقش با اهمیت در حفاظت از مفصل داشته باشد. یک مثال در این رابطه می تواند مربوط به ایجاد تغییر در نحوه انجام تمرین های ورزشی دارای سطح تماس بالا (مثل دویدن) و انتخاب تمرین های ورزشی دارای سطح تماس پایین (مثل شنا یا دوچرخه سواری) باشد. این موارد در واقع تصمیم هایی است که باید با راهنمایی جراح در ارتباط با تغییر سبک زندگی اتخاذ شود.