مچ یا قوزک پا یک شبکه پیچیده از استخوان ها، رباط ها، تاندون ها و عضلات است.
آناتومی مچ پا:
علیرغم اینکه این شبکه به مقدار کافی برای تحمل وزن بدن قوی است، می تواند مستعد آسیب دیدگی و درد باشد. درد مچ پا ممکن است در ناحیه داخل یا خارج مچ یا در طول تاندون آشیل که عضلات ناحیه پایین پا را به استخوان پاشنه متصل می کند، احساس شود.شکستگی استخوان مچ پا همچنین می تواند در هنگام سر خوردن بر روی سطح یخ زده، زمین خوردن از یک ارتفاع بلند، یا وارد شدن ضربه مستقیم به قوزک در هنگام تصادف رانندگی با اتومبیل یا موتور سیکلت ایجاد شود. هر چند درد مچ پای خفیف اغلب واکنش مناسب به درمان های خانگی نشان می دهد، اما درمان درد مچ پا به زمان نیاز دارد. در صورتی که فرد دچار درد مچ پای شدید شده باشد (به خصوص پس از یک آسیب دیدگی)، می بایست برای درمان پیچ خوردگی مچ پا هایش درصورت وجود و یا وضعیت خود توسط یک پزشک مورد بررسی قرار گیرد. درد پا نیز ممکن است برای کودکان هم اتفاق بیفتد. درد پای کودکان توسط عوامل آسیب‌زا و یا شرایط مختلفی ایجاد می‌شود. علت درد پا در کودکان ممکن است ناشی از عوامل آسیب‌زا، مانند کبودی، رگ به رگ شدن مچ پا، کشیدگی عضلات و شکستگی استخوان‌ها باشد.
علت ها و دلایل:
آسیب دیدگی هر یک از استخوان ها، رباط ها یا تاندون ها در محل مچ پا می تواند باعث درد مچ پا شود. یکی رایج ترین علت درد مچ پاپیچ خوردن است که در مواردی که مفصل مچ پا تحت فشار زیاد در نتیجه چرخش یا خم شدن قرار گیرد، مشاهده می شود. این شرایط می تواند باعث کشیدگی رباط قوزک یا حتی پارگی رباط آن شود. پیچ خوردن قوزک می تواند هنگام انجام فعالیت های ورزشی یا به سادگی در هنگام راه رفتن بر روی یک سطح غیر صاف یا برداشتن یک قدم نادرست ایجاد گردد. در افرادی که دچار پوکی استخوان هستند شکستگی های استخوانی بیشتر دیده می شود.علل درد مچ پا به شرح زیر هستند:
تاندونیت آشیل (التهاب تاندون آشیل)
پارگی تاندون آشیل
پارگی تاندون مچ پا
شکستگی کنده شده
زائده های استخوانی
شکستگی استخوان قوزک پا
بورسیت:
بورس ها کیسه هایی پر از مایع مفصلی هستند که در کنار تندون ها قرار دارند و حرکت تندون ها را روی استخوان ها نرم تر می کنند. به التهاب بورس، بورسیت گفته می شود.
نقرس
استئو آرتریت:
بیماری آترتیت در کل به بیماری ای گفته می شود که در آن غضروف سر استخوان ها در محل مفصل از بین می روند.
نقرس کاذب
آرتروز غیر فعال
آرتریت روماتوئید
آرتروز عفونی
پیچ خوردن قوزک
پیچ خوردن و دررفتگی مچ پا
شکستگی ناشی از فشار
سندرم تونل تارسال ، سندرم تونل تارسال یک عارضه‌ی دردناک است که کف پا را درگیر کرده و علت ایجاد آن، فشار بر روی عصب تیبیال خلفی است که از درون تونل تارسال می‌گذرد. تونل تارسال در زیر قسمت استخوانی مچ پا قرار گرفته و علائم سندروم تونل مچ پا درد و سوزش در کف پا و تیر کشیدن و سوزن سوزن شدن تا قوس پا می باشد. داروهای ضدالتهاب و تزریق آستروئید معمولاً برای درمان سندروم تونل تارسال مچ پا تجویز می‌شوند. وسایل طبی مانند آتل نیز به همراه روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای کاهش التهاب و برداشتن فشار از روی عصب مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از بهترین روش های درمانی بلاک عصب تیبیال خلفی است. بلاک عصب به جلوگیری از عبور پیام عصبی از جمله پیام درد با استفاده از تزریق مواد بی حسی به عصب گفته می شود. در کلینیک فوق تخصصی پروفوسور مومن زاده این تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود. استفاده از دستگاه سونوگرافی باعث دید دقیق پزشک به ساختار های داخلی محل تزریق می شود و باعث کاهش عوارض جانبی و تاثیر قوی تر بلاک می شود.
در صورت مشاهده علائم زیر بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
ایجاد درد یا ورم مچ پا
مشاهده یک جراحت باز یا آسیب شدید
مشاهده علائم عفونت همچون قرمز شدن، گرم شدن و ناراحتی در عضو آسیب دیده یا تب بالای 100 درجه فارنهایت (37.8 درجه سانتی گراد)
عدم توانایی تحمل هر گونه وزن بر روی پا
تشخیص مشکلات مچ پا
تشخیص مشکلات مچ با انجام معاینات فیزیکی و بررسی سابقه مشکل بیمار شروع می شود. در طول فرایند بررسی، پزشک سوالاتی در ارتباط با موارد زیر مطرح می نماید:
1. چه علائمی به خاطر مشکل ایجاد شده است؟
2. چه چیزی در ابتدا توجه بیمار را به خود جلب کرده است؟ آیا این علائم در نتیجه یک آسیب دیدگی ایجاد شده است؟
3. آیا علائم مشکل با انجام فعالیت یا استراحت تشدید می شود؟ آِیا فعالیت های خاص وجود دارد که انجام آنها بتواند منجر به تشدید یا بهبود ناراحتی شود؟
4. آیا بیمار مواردی از ابتلا به بیماری یا وقوع تصادف را در زمان شروع مشکل به خاطر می آورد؟
5. آیا بیمار علائم خاص در ارتباط با وضعیت مفاصل اطراف قوزک پا مشاهده کرده است؟
6. آیا هیچ یک از اعضای خانواده بیمار به آرتروز مبتلا شده یا از سایر مشکلات مچ پا رنج می برد؟
7. آیا بیمار از سایر مشکلات درمانی که احتمالاً می توانند علت ایجاد ناراحتی باشند، رنج می برد؟
در طول معاینه فیزیکی، پزشک وضعیت مچ پا را بررسی کرده و به مچ پا و سایر مفاصل اطراف آن که ممکن است با مشکل مواجه شده باشند، دست می زند. در این حالت پزشک به دنبال نقاطی خواهد بود که دچار ناراحتی، درد یا ورم شده و نیز نشانه هایی را دنبال می کند که می تواند نشان دهنده آسیب دیدگی مفصل باشد. در این حالت بر اساس یافته های مربوط به سابقه مشکل و معاینات انجام شده، پزشک ممکن است از بیمار بخواهد آزمایش های خاص و تصویر برداری از مچ پا به منظور کمک به تشخیص انجام شده یا تایید آن انجام دهد.
آزمایش های تصویر برداری از مچ پا
تصویر برداری می تواند به پزشک امکان دهد ساختارهای داخل مچ پا را به صورت غیر تهاجمی بررسی نماید. رایج ترین نوع تصویر برداری مورد استفاده برای تشخیص مشکل مچ پا عکس رادیولوژی است.
رادیولوژی (رادیوگرافی)
عکس برداری رادیولوژی استاندارد یک نوع آزمایش ساده است که در آن اشعه ایکس (یک نوع پرتو الکترو مغناطیسی) از بدن عبور داده شده و از طریق آن یک تصویر دو بعدی از استخوان های تشکیل دهنده مفصل تهیه می شود.