بلاک اپیدورال کائودال (Caudal Epidural) با روش لترال (Lateral)
بلاک عصب به معنی مسدود کردن انتقال‌های پیام درد با استفاده از تزریق مواد بی‌حسی (در بلاک موقتی) و مواد تخریب کننده عصب (در بلاک دائمی) گفته می‌شود. در مواردی داروهای ضد التهابی نیز به محل عصب تزریق می‌شوند که باعث کاهش التهاب عصب و شروع فرآیند بهبودی می‌شوند.
آناتومی فضای اپیدورال کائودال
نخاع در تمام طول ستون فقرات و در داخل استخوان ساکروم (استخوان پشتی لگن)، در داخل مهره‌ها، توسط 3 لایه مختلف پوشیده شده است که خارجی‌ترین لایه دورا (Dura) نام دارد و به فضای بین این لایه و سطح داخلی استخوان اطراف نخاع فضای اپیدورال (Epidural) گفته می‌شود. در این فضا بافت چربی و عروق کوچکی قرار گرفته‌اند. به فضای اپیدورال داخل استخوان ساکروم (استخوان پشتی لگن) فضای اپیدورال کائودال گفته می‌شود.
در تصویر زیر فضای اپیدورال با هایلایت سبز نشان داده شده‌است:
به دلیل نزدیکی این لایه با نخاع می‌توان برای انجام بلاک اعصاب نخاعی (اعصابی که مستقیما از نخاع خارج می‌شوند) از تزریق داروهای بی‌حسی به داخل این فضا استفاده نمود. بعد از تزریق داروهای بی‌حسی به این فضا، با پخش شدن موضعی داروها اعصاب نخاعی مجاور محل تزریق بلاک می‌شوند.
کاربردها
در بلاک اپیدورال کائودال با روش لترال برخلاف دیگر روش‌های انجام این بلاک که بیمار به شکم می‌خوابد، بیمار به پهلو قرار می‌گیرد و این موضوع باعث استفاده آن برای بیمارانی می‌شود که نمی‌توانند به دلایلی مانند بارداری، درد شکمی، تومور شکمی، شکستگی استخوانی یا نارسایی تنفس شدید روی شکم خود دراز بکشند.
علاوه بر ایجاد بی‌حسی برای اعمال جراحی، برای تشخیص و درمان دردهای لگن، مثانه، ناحیه تناسلی، مقعد و پاها کاربرد دارد. کاربرد تشخیصی به این صورت است که اگر بعد از انجام بلاک درد بیمار کنترل شد یعنی عصب نخاعی بلاک شده در ایجاد درد برای بیمار یا انتقال پیام‌های درد نقش داشته‌است.
در صورتی که برای کنترل درد نیاز به انجام بلاک دائمی اعصاب نخاعی باشد (مانند افراد مبتلا به سرطان) می‌توان با انجام بلاک اپیدورال و بلاک کردن موقتی عصب نخاعی مسئول میزان بی‌دردی و اختلال حرکتی بعد از انجام بلاک دائمی را پیش‌بینی کرد.
دیگر استفاده بلاک اپیدورال کائودال در کنترل دردهای حاد و اورژانسی مانند درد بعد از جراحی، درد ناشی از تروما (آسیب فیزیکی) لگن و پاها، درد ناشی از هرپس زوستر (زونا) و دردهای ناشی از سرطان است. از دیگر شرایط حادی که می‌توان درد را با انجام بلاک اپیدورال کنترل کرد، دردهای ناشی از نارسایی عروقی (مانند درد ناشی از سرمازدگی پاها یا مسمومیت با ارگوتامین) است.
بلاک اپیدورال کائودال در افرادی که قبلا جراحی کمر شده‌اند و در آن‌ها نمی‌توان از بلاک اپیدورال کمری استفاده کرد، استفاده می‌شود. یکی از برتری‌های این بلاک نسبت به بلاک اپیدورال کمری این موضع است که در بلاک اپیدورال کمری، انجام تزریق در صورت ابتلا بیمار به اختلال انعقادی (به دلیل مصرف دارو یا به دلیل شیمی درمانی یا پرتودرمانی در افراد مبتلا به سرطان) ممنوع است. اما می‌توان حتی در صورت ابتلا بیمار به اختلال انعقادی بلاک اپیدورال کائودال را انجام داد. بلاک اپیدورال کائودال مخصوصا در افرادی کاربرد دارد که علت درد آن‌ها تهاجم تومور به استخوان است یا به دلیل شیمی درمانی دچار درد ناشی از اختلال اعصاب محیطی شده‌اند.
ممنوعیت‌ها
در بیماران با اختلال انعقادی (به دلیل مصرف دارو و یا بیماری) بهتر است از انجام تزریق اختلال را برطرف کرد. در مواردی که اختلال انعقادی به علت دارو باشد (مانند افرادی که داروهای قلبی مصرف می‌کنند) می‌توان با صلاح دید پزشک این داروها قبل از انجام تزریق قطع شوند. در صورت ابتلا بیمار به ضعف سیستم ایمنی (افراد مبتلا به دیابت، سرطان، ایدز، مصرف طولانی کورتیکواستروئید‌ها) باید در پیگیری‌ها به دنبال نشانه‌های عفونت گشت تا در صورت بروز درمان شود. تزریق در صورت ابتلا بیمار به عفونت محل تزریق و یا عفونت گسترده در بدن ممنوع است و باید بعد از درمان عفونت انجام شود.
نحوه انجام بلاک
برای انجام بلاک اپیدورال کائودال با روش لترال سوزن از خط وسط و پایین استخوان ساکروم، به سمت فضای اپیدورال هدایت می‌شود. بیمار به حالت خوابیده به پهلو و خم شده به جلو قرار می‌گیرد تا دسترسی به فضای اپیدورال کائودال آسان‌تر شود. بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب با لمس استخوان‌های پشت لگن محل ورود سوزن مشخص می‌شود. در نهایت سوزن وارد بافت می‌شود و بعد از اطمینان از درست بودن محل نوک سوزن تزریق انجام می‌شود.
نحوه قرار گیری بیمار:
نحوه قرارگیری بیمار و محل انجام تزریق (هایلایت سبز):
عوارض جانبی احتمالی و روش‌های پیشگیری
تمام بیماران بعد از انجام تزریق تا مدتی تحت نظر قرار می‌گیرند تا اثربخشی تزریق ارزیابی شود و از اتفاق نیافتادن عوارض جانبی احتمالی اطمینان حاصل شود. به دلیل وجود عروق بسیار در بافت محل تزریق ممکن است هماتوم (تجمع خون در بافت) ایجاد شود. برای جلوگیری از تشکیل هماتوم می‌توان از سوزن‌های نازک، گذاشتن پک‌های سرد روی محل تزریق تا 20 دقیقه و یا فشار دادن محل ورود سوزن بعد از تمام شدن تزریق استفاده کرد.
آسیب دیدن ساختارهای مجارو مانند شریان و وریدهای ناحیه (که می تواند باعث خونریزی خود محدود شونده شود)، تزریق داخل عروق فضای اپیدورال (که می‌تواند باعث مسمومیت بیمار شود)، آسیب دیدن انتهای روده و یا آسیب دیدن اعصاب نخاعی توسط سوزن که می‌تواند باعث احتباس ادرار شود به ندرت اتفاق می‌افتد و می‌توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد. احتباس ادرار بیشتر در آقایان مسن و خانم‌هایی که چندین فرزند به دنیا آورده‌اند اتفاق می‌افتد. عوارض یاد شده اکثرا به دلیل بیماری عصبی قبلی اتفاق می‌افتد و ارتباط قوی‌ای با خود بلاک ندارند. دیگر عارضه احتمالی این تزریق افزایش درد موقتی است که در بعضی از بیماران اتفاق می‌افتد و به دلیل ورود سوزن به بافت است و خود به خود بهبود پیدا می‌کند. عفونت محل تزریق به ندرت و اکثرا در بیماران با نقص سیستم ایمنی (دیابت، سرطان، ...) اتفاق می‌افتد و به دلیل انجام پروسیجر به صورت استریل نادر است.