بلاک گانگلیون والتر-Walther با روش پرون-Prone تحت هدایت CT Scan
بلاک عصب به معنی مسدود کردن انتقال های پیام درد با استفاده از تزریق مواد بی حسی (در بلاک موقتی) و مواد تخریب کننده عصب (در بلاک دائمی) گفته می شود. در مواردی دارو های ضد التهابی نیز به محل عصب تزریق می شوند که باعث کاهش التهاب عصب و شروع فرآیند بهبودی می شوند.
آناتومی گانگلیون والتر
گانگلیون ها محل تجمع سلول های عصبی در بافت های بدن هستند. معمولا رشته های عصبی فراوانی به گانگلیون ها وارد می شوند و از آن ها خارج می شوند که بسته به نوع گانگلیون پیام های مهمی مانند پیام های تنظیم کننده سیستم عصبی خودکار (سیستم سمپاتیکی و پاراسمپاتیکی) و پیام های درد را منتقل می کنند.
گانگلیون ولتر در عمق لگن، در جلوی استخوان دنبالچه (پایین ترین استخوان انتهای لگن) قرار دارد و از فیبر های عصبی سمپاتیکی به آن وارد می شوند. فیبر های عصبی خارج شده از این گانگلیون مسئولیت عصب دهی به احشا داخل لگن مانند مثانه و ناحیه تناسلی را بر عهده دارند. نام دیگر این گانگلیون، گانگلیون ایمپار (Impar) است.
در تصویر زیر این گانگلیون با هایلایت سبز نشان داده شده است:
برتری های تصویربرداری CT Scan
در گذشته به دلیل عدم دسترسی به تصویربرداری های همزمان حین تزریق، اکثر تزریقات مدیریت درد با استفاده از مشخص کردن ساختار های آناتومیک بدن با لمس محل تزریق انجام می شدند. عیب این روش ها دقت پایین آن ها در مشخص کردن محل دقیق تزریق و امکان اشتباه قرار گرفتن سوزن داخل بدن (به دلیل عدم مشاهده آن با تصویربرداری همزمان) است.
در حال حاضر از تصویربرداری های همزمان بسیاری مانند فلوروسکوپی، سونوگرافی و CT Scan برای مشاهده ساختار های داخلی بدن و هدایت سوزن به سمت هدف استفاده می شود. تصویربرداری CT Scan یکی از دقیق ترین روش های انجام تصویربرداری همزمان حین تزریقات است. CT Scan برتری هایی نسبت به دیگر روش ها دارد که از بین آن ها می توان به دقت بسیار بالا، نشان دادن بافت نرم و سخت به صورت همزمان و امکان استفاده از کنتراست اشاره کرد.
همچنین پزشک می تواند با مشاهده ساختار های داخل قبل از تزریق، روش مناسب را برای بیمار انتخاب کند. استفاده از تصویربرداری همزمان دقت و موفقیت تزریق را بالا می برد، عوارض جانبی احتمالی را به شدت کاهش می دهد و به دلیل بالا تر رفتن دقت تزریق، میزان داروی مورد نیاز برای اثربخشی تزریق کاهش پیدا می کند. به دلیل استفاده از پرتو های یونیزان در این نوع تصویربرداری، استفاده از آن در خانم ها باردار توصیه نمی شود.
کاربردها
بلاک گانگلیون والتر برای تشخیص و درمان درد های احشا داخل لگن مانند درد مقعد، ناحیه تناسلی، اندورمتریوزیس، تومور های داخل لگن، رفلکس سمپاتیکی دیستروفی (اختلال اعصاب سمپاتیکی که باعث درد و سوزش می شود) و التهاب روده به دلیل پرتودرمانی کاربرد دارد. کاربرد تشخیصی به این صورت است که اگر بعد از انجام بلاک درد بیمار کنترل شد یعنی این گانگلیون بلاک شده در ایجاد درد برای بیمار یا انتقال پیام های درد نقش داشته است. در صورتی که برای کنترل درد نیاز به انجام بلاک دائمی باشد (مانند افراد مبتلا به سرطان های داخل لگنی) می توان با انجام بلاک موقتی، میزان بی دردی بعد از انجام بلاک دائمی را پیشبینی کرد.
سرطان ناحیه مقعد که می توان برای کنترل درد این بیمار از بلاک گانگلیون والتر استفاده کرد:
ممنوعیت ها
در بیماران با اختلال انعقادی (به دلیل مصرف دارو و یا بیماری) باید قبل از انجام تزریق اختلال را برطرف کرد. در مواردی که اختلال انعقادی به علت دارو باشد (مانند افرادی که دارو های قلبی مصرف می کنند) باید با صلاح دید پزشک این دارو ها قبل از انجام تزریق قطع شوند.
در صورت ابتلا بیمار به ضعف سیستم ایمنی (افراد مبتلا به دیابت، سرطان، ایدز، مصرف طولانی کورتیکواستروئید ها) باید در پیگیری ها به دنبال نشانه های عفونت گشت تا در صورت بروز درمان شود. تزریق در صورت ابتلا بیمار به عفونت محل تزریق و یا عفونت گسترده در بدن ممنوع است و باید بعد از درمان عفونت انجام شود.
نحوه انجام بلاک
برای انجام بلاک گانگلیون والتر با روش پرون ، سوزن ها از پشت باسن، از خط وسط، به سمت این گانگلیون هدایت می شود. بیمار به حالت خوابیده به شکم قرار می گیرد تا باسن به سمت بالا قرار بگیرد و دسترسی به گانگلیون مقدور باشد. بعد از قرارگیری بیمار در حالت مناسب با لمس استخوان های پشت لگن و تصویربرداری CT Scan محل ورود سوزن مشخص می شود. در نهایت سوزن با هدایت CT Scan وارد بافت می شود و بعد از اطمینان از درست بودن محل نوک سوزن تزریق انجام می شود.
نحوه قرارگیری بیمار:
نحوه انجام بلاک:
تصاویر CT Scan نشان دهنده سوزن در محل گانگلیون والتر:
عوارض جانبی احتمالی و روش های پیشگیری
تمام بیماران بعد از انجام تزریق تا مدتی تحت نظر قرار می گیرند تا اثربخشی تزریق ارزیابی شود و از اتفاق نیافتادن عوارض جانبی احتمالی اطمینان حاصل شود. به دلیل وجود عروق بسیار در بافت محل تزریق ممکن است هماتوم (تجمع خون در بافت) ایجاد شود. برای جلوگیری از تشکیل هماتوم می توان از سوزن های نازک، گذاشتن پک های سرد روی محل تزریق تا 20 دقیقه و یا فشار دادن محل ورود سوزن بعد از تمام شدن تزریق استفاده کرد.
با کمک تصویربرداری همزمان CT Scan و مشاهده سوزن در تمام طول مدت تزریق، آسیب دیدن ساختار های مجارو مانند شریان و ورید های ناحیه (که می تواند باعث خونریزی خود محدود شونده شود)، آسیب دیدن احشا داخل لگنی مانند روده بزرگ و یا آسیب دیدن اعصاب نخاعی به ندرت اتفاق می افتد و می توان از این گونه عوارض جلوگیری کرد.
دیگر عارضه احتمالی این تزریق افزایش درد موقتی است که در بعضی از بیماران اتفاق می افتد و به دلیل ورود سوزن به بافت است و خود به خود بهبود پیدا می کند. عفونت محل تزریق یا تشکیل فیستول به ندرت و اکثرا در بیماران با نقص سیستم ایمنی (دیابت، سرطان، ...) یا تحت رادیوتراپی لگن اتفاق می افتد و به دلیل انجام پروسیجر به صورت استریل نادر است.