درد عصبی نورالژی اکسی‌پیتال (Occipital Neuralgia) چیست و چگونه درمان می‌شود؟
تعریف نورالژی اکسی‌پیتال
نورالژی اکسی‌پیتال یک نوع درد عصبی است که از التهاب یا تحریک عصب‌های اکسی‌پیتال ایجاد می‌شود. این اعصاب از بالای نخاع در قسمت گردن شروع شده و به پوست سر، پشت سر و اطراف جمجمه می‌رسند.
️علائم نورالژی اکسی‌پیتال
• درد شدید، تیز، تیری یا برق‌آسا در پشت سر و گردن
• درد یک‌طرفه یا دوطرفه
• حساسیت پوست سر هنگام لمس یا شانه زدن مو
• درد از ناحیه گردن به سمت فرق سر یا پشت چشم‌ها
• گاهی همراه با سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی
این درد ممکن است با میگرن یا سردرد تنشی اشتباه گرفته شود، اما منشأ آن عصبی است.
علل ایجاد نورالژی اکسی‌پیتال
• فشار یا التهاب روی عصب اکسی‌پیتال (به علت ضربه، کشیدگی عضلات، اسپاسم، آرتروز گردن)
• استرس و وضعیت بدنی نامناسب (مانند نشستن طولانی پشت میز)
• آسیب‌های گردنی یا جراحی‌های قبلی
• عفونت‌ها یا بیماری‌های التهابی
• در برخی موارد، علت مشخصی یافت نمی‌شود (ایدیوپاتیک)
روش‌های تشخیص
تشخیص نورالژی اکسی‌پیتال معمولاً توسط پزشک دردشناسی و مغز و اعصاب و با بررسی علائم، سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی انجام می‌شود. در برخی موارد ممکن است از آزمایش‌های زیر استفاده شود:
• MRI یا CT scan برای بررسی ستون فقرات گردنی
• بلوک عصبی (تزریق بی‌حسی به عصب اکسی‌پیتال) – اگر درد کاهش یابد، تشخیص تأیید می‌شود.
درمان نورالژی اکسی‌پیتال
1. درمان‌های غیرتهاجمی (اولیه):
• داروهای ضد درد ساده (استامینوفن، ایبوپروفن)
• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
• کمپرس گرم یا سرد
• ماساژ عضلات گردن و شانه
• فیزیوتراپی (اصلاح وضعیت بدنی، تقویت عضلات گردن)
• تکنیک‌های آرام‌سازی و مدیریت استرس
2. داروهای تخصصی‌تر:
• داروهای ضد تشنج (مثل گاباپنتین یا پره‌گابالین)
• داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای (مثل آمی‌تریپتیلین) برای دردهای عصبی
• شل‌کننده‌های عضلانی در صورت وجود اسپاسم
3. تزریق و روش‌های تهاجمی‌تر:
• بلوک عصبی اکسی‌پیتال – مؤثر در تسکین سریع درد
• تحریک عصب (Occipital Nerve Stimulation) – در موارد مقاوم به درمان
• تزریق بوتاکس – در برخی موارد برای کاهش تحریک عصبی و درد
• جراحی (نادر) – در صورت شکست همه روش‌های دیگر
درمان‌های مکمل و سبک زندگی
• یوگا و مدیتیشن برای کاهش تنش گردنی
• استفاده از بالش مناسب هنگام خواب
• اصلاح نحوه نشستن و پرهیز از خم‌کردن طولانی گردن (مخصوصاً پشت لپ‌تاپ یا موبایل)
جمع‌بندی
نورالژی اکسی‌پیتال یک نوع درد عصبی ناتوان‌کننده اما قابل درمان است. تشخیص دقیق و آغاز درمان مناسب می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد. اگر شما یا اطرافیانتان دچار دردهای مکرر در پشت سر یا گردن هستید، بهتر است به پزشک متخصص دردشناسی و مغز و اعصاب مراجعه کنید.