در زیر پوست لایهای به نام فاسیا وجود دارد که بین پوست و عضلات قرار میگیرد. عصب جلدی قدامی (Anterior cutaneous) از عصب بین دندهای منشا میگیرد و از داخل فاسیا شکم به سمت پوست میآید و در زیر پوست شاخههایی میدهد که این شاخهها عصب دهی به ناحیه قدامی شکم را بر عهده دارند.
آناتومی اعصاب جلدی قدامی:
سندروم قطع عصب جلدی قدامی (Anterior cutaneous nerve entrapment) از مجموعه علائم زیر تشکیل شده است:
-
درد شدید چاقو مانند در دیواره قدامی شکم
-
درد در صورت لمس شدن قسمتی از پوست که عصب جلدی قدامی در آنجا دچار اختلال شده است.
درد به سمت خط وسط منتشر میشود ولی در اکثر مواقع به سمت مقابل شکم نمیرسد.
عضلات مستقیم شکمی:
در این نقطه است که عصب بین دندهای به سمت جلو می چرخد تا تبدیل به عصب جلدی قدامی شود و به زیر پوست برسد. مسیر عصب بین دندهای که ار نخاع خارج میشود و در نهایت با عبور از فاسیا قدامی شکم به عصب جلدی قدامی تبدیل میشود:
در مسیر جلو آمدن این عصب از داخل فاسیا شکم، این عصب از داخل یک حلقه فیبری عبور میکند که محل ایجاد اختلال، این نقطه است.
این عصب به همراه یک شریان و یک ورید از داخل فاسیا شکمی به سمت پوست می آید. ممکن است مقدار کمی از چربی شکم یا احشا شکم از داخل این حلقه فیبری عبور کنند و باعث فشار بیشتر روی عصب جلدی قدامی و قطع شدگی بیشتر آن شوند. انقباض عضلات شکم باعث فشار بیشتر روی عصب میشود که نتیجه آن درد ناگهانی و تیز در ناحیه عصبدهی شده توسط عصب جلدی قدامی است.
تشخیص:
معاینه فیزیکی نشان میدهد که بیمار سعی میکند با خم کردن ستون فقرات کمری و سینهای، فشار را روی عصب کاهش دهد. با فشار روی عصب جلدی قدامی درگیر، دقیقا در مرز خارجی عضلات مستقیم شکمی، درد بیمار افزایش می یابد. همچین اگر از بیمار خواسته شود تا چند حرکت بشین-پاشو انجام دهد، درد افزایش می یابد.
انجام رادیوگرافی برای تمام بیمارانی که در این ناحیه درد دارند الزامی است تا عدم وجود بیماریهای استخوانی و غضروفی دندهها، مانند شکستگیها و تومور ها، اثبات شوند. بر اساس شرح حال بیمار و تشخیص پزشک آزمایشات دیگری مانند شمارش کامل سلولهای خونی نیز انجام می شود. درصورت شک پزشک به بیماریهای داخل شکمی یا تومور انجام توموگرافی شکم الزامی است.
درمان:
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده اساس روشهای درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روشهای غیرتهاجمی و استفاده از روشهای ترکیبی طب نوین است.
بعد از تایید شدن تشخیص میتوان روشهای درمانی مختلفی را به کار برد. بهترین روش درمانی از میان روش های مختلف درمان، بلاک عصب است. بلاک عصبی مهمترین بخش درمان سندروم قطع شدگی عصب جلدی قدامی است و به دو صورت مختلف انجام میشود:
تزریق مواد بیحسی یا رادیوفرکونسی (RF)
بلاک عصب به قطع کردن مسیر عبور پیام عصبی با تزریق مواد بی حسی در اطراف عصب گفته میشود. تزریقات عموما به دو صورت انجام میشوند: هدایت شده و هدایت نشده. در روش هدایت نشده که به عنوان روش لندمارک (landmark) هم شناخته میشود پزشک بدون استفاده از دستگاه تصویربرداری و با استفاده از مشخصات سطحی بدن تزریق را انجام میدهد. در روش هدایت شده پزشک با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی یا دستگاه سونوگرافی محل دقیق ساختارهای داخلی محل تزریق را شناسایی میکند و با توجه به آنها سوزن را به داخل بافت هدایت میکند. در این روش به دلیل مشاهده لحظه به لحظه سوزن در دستگاه تصویربرداری امکان خطا بسیار کم میشود.
مزیت اصلی دستگاه سونوگرافی نسبت به دستگاه فلوروسکوپی، سادهتر بودن کار با آن و نداشتن عوارض جانبی است. سادهتر بودن کار با دستگاه سونوگرافی امکان خطا را کاهش میدهد و باعث تاثیر بیشتر تزریق میشود. همچنین دستگاه فلوروسکوپی به دلیل تاباندن پرتو های پر قدرت میتواند برای بیمار و پزشک خطرناک باشد.
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده این تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود. استفاده از دستگاه سونوگرافی باعث دید دقیق پزشک به ساختارهای داخلی محل تزریق میشود و باعث کاهش عوارض جانبی و تاثیر قوی تر درمان میشود.
معمولا بعد از تزریق با قرار دادن کمپرس سرد روی محل تزریق، از التهاب و درد بعد از تزریق جلوگیری میشود. اثرگذاری ماده بیحسی تقریبا از 15 دقیقه بعد از انجام تزریق شروع میشود و بستگی به مقدار آن حداقل 2 ماه یا بیشتر ادامه مییابد. در طول این مدت عصب بهبود مییابد و درد ناشی از اختلال عصب به طور کامل درمان میشود.
در روش RF، از انرژی رادیویی برای تولید گرما و انتقال آن به عصب استفاده میشود که عصب را برای مدت 6 تا 9 ماه بلاک یا به اصطلاح مسدود میکند. معمولا بعد از نیم ساعت درد بیمار به طور کامل کنترل میشود و تا 6 تا 9 ماه آینده علائم بیماری دیگر تکرار نمیشود.همچنین معمولا با یک بار بلاک عصب، چه به روش RF و چه روش تزریق، بیماری به طور کامل درمان میگردد و دیگر نیازی به تکرار مجدد بلاک نیست.
در صورتی که اختلال عصب ناشی از حمله تومور به آن باشد، نیاز به تخریب کردن کامل عصب برای درمان درد است. برای تخریب عصب نیز از تکنیکی مشابه بلاک عصب استفاده میکنند.
دیگر کاربردهای بلاک عصب جلدی قدامی درمان هرپس زوستر (زونا) ناحیه قدامی دیواره شکم، بی حسی موضعی شکم برای جراحی، تسکین درد بیمار بعد از جراحیهای شکم و تشخیص علت سندروم های درد مختلف این ناحیه هستند. کاربرد تشخیصی و پیشبینی کننده این تزریق به این صورت است که بعد از انجام بلاک اگر درد بیمار درمان شد میتوان نتیجه گرفت که درد بیمار مربوط به این عصب است. قبل از تخریب کامل عصب برای درمان دردهای سرطانی از این روش تشخیصی برای مطمئن شدن از نتیجه دادن تخریب عصب برای درمان درد ناشی از تومور استفاده میشود.
درمان های غیرجراحی
*فیزیوتراپی
*تزریق اوزون
*بلاک عصب با لیزر
* رادیو فرکوئنسی (RF)
در مطب پرفسور دکتر مؤمنزاده تمامی این خدمات با راهنمایی اولتراسوند انجام میگیرد.