درد جانبی کفل اصطلاحی با کاربرد گسترده برای تشریح دردی است که در قسمت بیرونی کفل احساس میشود. این درد ممکن است به صورت ناگهانی شروع شود یا به تدریج و در گذر زمان توسعه پیدا کند. بسیاری از مردم در طول شب دچار این درد میشوند.
درد کفل در زنان بیش از مردان شایع است و بیشترین شیوع آن در زنان سنین 40 تا 60 سال مشاهده میشود. این درد عمدتاً بر اثر آسیب دیدگی یا کاربرد بیش از حد لگن ایجاد میشود، و با وجود این می‌تواند علل دیگری نیز داشته باشد.
علل شایع درد کفل در شب
درد شبانه لگن ممکن است بر اثر طیفی از وضعیتهای مختلف ایجاد شود که به مفاصل لگن، عضلات متصل یا بافتهای پیرامونی آسیب میزنند.
سندرم درد تروکانتریک بزرگتر
عضلات اطراف باسن عضلات گلوترال نامیده میشوند. کمبود قدرت این عضلات می‌تواند سبب شود تا بخش جلوی لگن برای ایجاد پایداری و تقویت بقیۀ مفصل دچار کاربرد جبرانی بیش از حد شود. این باعث میشود تا تاندونهای متصل کننده عضلات گلوترال به لگن و لگن خاصره فشرده شوند که منجر به بروز دردی در لگن میشود که به نام سندرم درد تروکانتریک بزرگتر (GTPS) معروف است.
GTPS به ویژه تاندونها و کیسههای پر از مایع اطراف تروکانتر بزرگتر را که قسمت استخوانی اصلی لگن است درگیر میکند. بروز آسیب دیدگی در تاندونها یا کیسه‌ها می‌تواند سبب ایجاد درد و حساسیت در لگن، مشخصاً در اوقات شب، شود.
بورسیت
بورساها کیسههای کوچک پر از مایعی هستند که نقش کفۀ زیرسازی را ایفا کرده به کاهش اصطکاک در مفصل لگن کمک می‌کنند. بورسیت هنگامی بروز میکند که بورسا دچار التهاب میشود.
التهاب بورسا باعث ایجاد دردی در لگن میشود که به سمت پایین و کشالۀ ران گسترش پیدا میکند. این درد تیز و تند و شدید ممکن است در طول شب بیشتر شود.
تاندینوپاتی
تاندینوپاتی به هر نــوع بیماری مبتلابۀ تاندونها اشاره دارد. تاندونها در لگن عضلات شکمبه یا گلوترال را به کفل و لگن خاصره متصل می‌کنند. روی هم رفته اینها با هم برای پایداری لگن خاصره و تقویت قوام حرکتی لگن در طول انجام وظایف روزمره مثل راه رفتن و بالا رفتن از پلهها کمک می‌کنند.
تاندونهای لگن ممکن است به علت فشار یا کاربرد بیش از حد بدون داشتن زمان برای بهبود دچار التهاب یا پارگی شوند. این می‌تواند سبب ایجاد درد کفل در طول شب گردد.
نشستن زیاد با پاهای روی هم انداخته، یا ایستادن در حالتی که وزن بدن روی یک کفل میافتد نیز می‌تواند سبب بروز تاندینوپاتی و درد کفل شود.
استئوارتریت
استئوارتریت مفصل ران یکی دیگر از علل شایع بروز درد کفل در طول شب است. استئوارتریت نتیجۀ "سایش و فرسایش" مرتبط به سالمندی بافت موسوم به عضروف است که انتهاب استخوانها را احاطه میکند.
وقتی غضروف مفصل ران دچار فرسایش میشود استخوانهای کفل به روی هم ساییده میشوند که این وضعیت به بروز التهاب، تورم و درد منجر میگردد.
استئوارتریت می‌تواند به صورت خشکی و ناسور بودن کفل بروز کند، که این می‌تواند به مرور زمان سبب دشوار و دردناک شدن انجام وظایف روزانه شود. درد کفل می‌تواند در اطراف باسن چرخش کند یا به پایین و پاها سرایت کرده بر قدرت حرکتی آسیب برساند و نیز می‌تواند در طول شب دردناک باشد.
علل مرتبط به ورزش
ورزش سنگین - مثل فوتبال، دو یا حتی رقصیدن - با افزایش ریسک درد کفل مرتبط شده است. این می‌تواند به علت طیفی از اختلالات شامل بورسیت، تاندینوپاتی، یا آسیب دیدگی نوار ایلیوتیبیال، نوار بافتی که لگن خاصره و استخوان شین را به هم متصل میکند ایجاد گردد.
تغییرات اخیراً رخ داده در میزان ورزش نیز می‌تواند محرک آسیب دیدگی یا درد در کفل باشد.
علل دیگر
چند عامل دیگر نیز میتوانند سبب ایجاد درد کفل در شب شوند.
• سن:
هم استئوارتریت و هم بورسیت تروکانتریک در افراد پیر بیشتر شایع است. زنان در حال انتقال به دورۀ یائسگی و زنان یائسه نیز در ریسک بالاتری برای ابتلا به درد کفل در شب قرار دارند.
• اضافه وزن و چاقی:
مردم دچار چاقی یا اضافه وزن بیشتر محتمل است که دچار استئوارتریت شوند زیرا مفاصل آنها ناچارند تا وزن بیشتری را تحمل کنند.
• تصادف یا آسیب دیدگی:
درد کفل در طول شب ممکن است بر اثر یک آسیب دیدگی ایجاد شود که سبب جابجایی مفصل لگن شده است و نیز ممکن است این درد از تصادفی مثل سقوط از بلندی ایجاد گردد.
• درد نشأت گرفته از زانو، لگن خاصره یا پشت:
مردم ممکن است دردی را که در جای دیگری از بدن ایجاد شده در ناحیۀ کفل خود احساس کنند. برای مثال، درد پشت بر اثر در فشار یا تنگنا قرار گرفتن عصب می‌تواند در ناحیۀ کفل نیز احساس شود.
درمان
مردم ممکن است بتوانند درد شبانه کفل و لگن را با ایجاد تغییراتی در ورزش و خواب در کنار تغییرات مربوط به سبک زندگی مهار کنند.
اگر این روش‌ها کارآیی نداشته باشند چند گزینۀ مدیریت درد کماکان در دسترس است.
ورزش
برای بهبود درد کفل در شب، مردم باید موارد زیر را مراعات کنند:
• کفل، ران، لگن خاصره و عضلات گولترال را با انجام ورزش‌هایی که باعث حرکت دادن آنها به جوانب میشوند تقویت کنید.
• از انجام حرکات و ورزش‌هایی مثل دویدن و تپهنوردی که میتوانند باعث تشدید حالت تهاجمی درد در کفل و تاندونها شوند خودداری کنید.
• ورزش‌هایی با فشار کمتر مثل شنا یا دوچرخهسواری را به جای ورزشهای سنگین مثل دو و ورزشهای اروبیک دنبال کنید.
• همیشه در هنگام ورزش بدن را به شکل درست و کامل گرم و سرد کنید.
• در هنگام راه رفتن از کفش مناسب استفاده کنید.
خواب
تغییر حالت معمول خوابیدن می‌تواند باعث بهبود درد کفل شود. مردم ممکن است موارد زیر را در مد نظر قرار دهند:
• دراز کشیدن به پشت. این حالت به وارد آمدن فشار کمتر بین کفلها منجر میشود.
• در حالت دراز کشیده به پهلو یک بالش بین زانوها قرار دهید تا زانوها در حالت موازی قرار گیرند و کفلها، لگن خاصره و ستون فقرات تقویت شوند.
تغییرات سبک زندگی
برخی تغییرات ساده در سبک زندگی می‌تواند باعث کاهش درد کفل و لگن در شب شود:
• اجتناب از نشستن در طولانی مدت با پاهای روی هم انداخته
• سعی به عدم ایستادن در حالتی که وزن به روی یک کفل فشار وارد میکند
• نگه داشتن وزن بدن در محدودۀ سالم
مدیریت درد
مردم میتوانند به روشهای مختلف درد کفل را کنترل کرده و تخفیف دهند:
• مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن، ناپروکسن، یا آسپیرین می‌تواند درد را کاهش داده و التهاب را کنترل کند.
• استفاده از یخ بر روی کفل پس از ورزش برای پیشگیری از درد و تورم.
• استفاده از پد گرم یا کیسه آب گرم بر روی ناحیۀ آسیب دیده پس از گذشت چند روز از وقوع آسیب.
• استفاده از تزریق داروی کورتیکوستروئید ممکن است به طور موقت درد را تخفیف دهد اما احتمالاً علت درد را برطرف نمی‌کند.
پیشگیری
در اینجا چند راهکار برای کاهش ریسک ابتلا به درد کفل توضیح داده شده است:
• از فعالیتهای تکراری که فشار مکرری بر کفل وارد می‌کنند اجتناب نمایید
• در صورت چاقی یا اضافه وزن نسبت به کاهش وزن خود اقدام کنید
• از طریق انجام ورزشهای ایمن قدرت و انعطاف‌پذیری مفصل لگن خود را تقویت کنید.
• در هنگام ورزش از کفش مناسب استفاده کنید
چه هنگامی به پزشک متخصص دردشناسی مراجعه کنیم
در صورت مداومت درد کفل در شب، تشدید آن یا گسترش درد به زانوها، لگن خاصره یا کمر، مردم باید به پزشک دردشناسی مراجعه کنند.
اگر فردی در درازمدت داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی مصرف کرده اما این داروها دیگر باعث تخفیف درد کفل نمیشوند، وی باید در مورد جایگزین کردن داروهای مصرفی خود به پزشک مراجعه کند.
برای تشخیص کامل علت درد این احتمال وجود دارد که پزشک از تستهای تصویربرداری مثل اشعۀ ایکس استفاده کند.
در برخی موارد درد کفل غیر قابل پیشگیری بوده و بخشی نرمال از روند پیری محسوب میشود.
ورزش با شدت متوسط و کفش مناسب و نگه داشتن وزن در محدودۀ سالم به محافظت از استخوانها و مفاصل کمک میکند. رعایت این دو مورد به شکل امیدوار کنندهای مانع از تشدید درد کفل میشود.
هر کسی که دچار درد شبانۀ کفل است باید ببیند که آیا می‌تواند وضعیت خوابیدن و تشک خواب خود را تغییر دهد. استفاده از یک کفپوش فوم می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی در این وضعیت شود.
در صورت عدم بهبود درد، فرد باید به پزشک دردشناس مراجعه کند