سردرد خوشه ای سردردی کوتاه ولی بسیار دردناک است که هر روز فرد را برای چند دقیقه یا چند ماه بصورت دوره ای درگیر میکند. معمولا در فصل خاصی از سال به سراغ فرد می آید که ممکن است بهار یا پاییز باشد.
بخاطر فصلی بودن سردرد خوشه ای بیماران اغلب آنرا با سردردهای ناشی از آلرژی فصلی یا استرس شغلی اشتباه می گیرند ما دقیقا نمیدانیم که علت ایجاد سردرد کلاستر چیست ولی می دانیم یکی از عصبهای صورت درگیر شده و منجر به درد بسیار شدید در اطراف چشم می شود، درد آنقدر شدید است که فرد را بی قرار کرده و نمی تواند یکجا بنشیند و شروع به راه رفتن طی حمله می کند، سردرد خوشه ای به مراتب از میگرن شدیدتر است اما معمولا به اندازه میگرن طول نمی کشد و مدت زمان آن کوتاه تر از میگرن است.
مشخصات سردرد کلاستر
چند مشخصه است که سردرد خوشه ی را از بقیه انواع سردرد متمایز می کند.
۱- سرعت: سردرد خوشه ای معمولا بسرعت در عرض ۵ الی ۱۰ دقیقه به حداکثر شدت خود می رسد.
۲- درد: تقریبا همیشه در یک طرف سر ایجاد می شود، وقتی یک دوره سردرد خوشه ای فروکش کرد و دوره بعدی شروع شد، درد می تواند سمت مقابل سر را درگیر کند اما این مسئله بندرت اتفاق می افتد.
درد اغلب ماهیت سوزاننده یا سوراخ کننده دارد. البته ممکن است گاهی ضرباندار یا مداوم باشد. درد در پشت و اطراف حدقه چشم اتفاق می افتد ولی ممکن است به پیشانی، شقیقه، بینی، گونه و فک همان سمت انتشار یابد. پوست سر ممکن است حساس شود و گاهی ممکن است در شقیقه ها احساس ضربان وجود داشته باشد.
۳- مدت زمان کوتاه: سردرد خوشه ای معمولا بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه طول می کشد ولی میتواند در حد ۱۵ دقیقه باشد یا به ۲-۳ ساعت هم برسد ولی حتما زیر ۴ ساعت است برعکس میگرن. حمله های سردرد ممکن است به فاصله ۱ روز درمیان ایجاد شود یا تا ۸ بار در روز تکرار شود.
4- قابل پیش بینی: حمله ها بنظر می رسد با ریتم سیرکادین 24 ساعته بدن مرتبط باشد، حمله های سردرد خوشه ای معمولا در یک زمان مشخص از روز یا شب اتفاق می افتد و به همین خاطر سردرد زنگ ساعت (Alarm clock headache) نام دارند. حمله های سردرد خوشه ای ممکن است1 تا 2 ساعت بعد از به خواب رفتن فرد را از خواب بیدار کند. حملات شبانه شایعتر از حملات روزانه است.
۵- تکرار: بیشتر بیماران مبتلا به سردرد خوشه ای حملات سردرد روزانه از ۲ هفته تا ۳ ماه را تجربه می کنند بعد از این دوره ممکن است برای مدتی بدون حمله باقی بمانند (حداقل ۲ هفته) و بعد دوباره سردرد شروع می شود.
پیشگیری و درمان
برخی درمان‌های پیشگیرانه ممکن است در زمان شروع حمله سردرد و با هدف جلوگیری از شدت گرفتن آن استفاده شود. داروهایی از خانواده Calcium Channel Blockers، کورتون ها (Corticosteroids) و یا لیتیوم ممکن است به این منظور به کار روند. برای درمان معمولا از اکسیژن خالص و صد درصد با حجم زیاد برای تنفس استفاده می گردد، که نتایج خوبی دارد و روشی کم عارضه و ارزان به شمار می آید. سایر داروهای رایج سردرد که در درمان میگرن هم به کار می روند، ممکن است برای درمان به کار روند. سردرد کلاستر معمولا به مسکن های معمولی پاسخ نمی دهد، از این رو توصیه می شود که برای تشخیص قطعی و درمان به پزشک متخصص دردشناسی مراجعه شود.
باید توجه داشت که افراد مبتلا به این سردرد، علاوه بر درمان دارویی نیاز به تغییر در سبک زندگی و حمایت های جانبی در خانواده و محل کار خویش دارند. از این رو اگر شما یا اطرافیانتان علائم این سردرد را دارید، شایسته است که به پزشک متخصص دردشناسی مراجعه نموده و از راهکارهای لازم درمانی و حمایتی بهره مند شوید.