زانو یکی از پرکاربردترین مفاصل بدن است که در معرض فرسایش تدریجی قرار دارد. مشکلات مزمن یا دژنراتیو زانو، مانند آرتروز یا آسیب مینیسک، ممکن است بدون ضربه مشخصی ایجاد شوند و زندگی روزمره فرد را تحت‌تأثیر قرار دهند. در ادامه، به صورت دقیق و منظم، به بررسی مشکلات مزمن یا دژنراتیو زانو می‌پردازیم. این مشکلات معمولاً به‌مرور زمان و به‌دلیل فرسایش ساختارهای داخل زانو ایجاد می‌شوند و شایع‌ترین علل درد مزمن زانو هستند:
مشکلات مزمن یا دژنراتیو زانو
1. آرتروز زانو (Osteoarthritis)
یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن زانو، به‌ویژه در افراد بالای ۴۵ سال.
✔ علت:
• فرسایش تدریجی غضروف مفصل زانو
• افزایش سن، اضافه‌وزن، آسیب‌های قبلی زانو، یا عوامل ژنتیکی
✔ علائم:
• درد تدریجی زانو که با فعالیت بدتر می‌شود
• خشکی زانو، مخصوصاً پس از استراحت
• صدای تق‌تق یا سایش در حین حرکت
• کاهش دامنه حرکت زانو
• گاهی تورم یا تغییر شکل مفصل
✔ درمان:
• کاهش وزن
• ورزش‌های سبک مثل شنا یا دوچرخه ثابت
• فیزیوتراپی
• داروهای ضد التهاب
• تزریق ژل هیالورونیک یا کورتون
2. آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis)
یک بیماری خودایمنی که باعث التهاب مزمن مفاصل (از جمله زانو) می‌شود.
✔ علت:
• اختلال در سیستم ایمنی که به مفاصل حمله می‌کند
✔ علائم:
• درد و سفتی زانو، معمولاً در صبح یا بعد از بی‌تحرکی
• تورم و گرمی مفصل
• خستگی عمومی
• التهاب هم‌زمان در مفاصل دیگر بدن (مثل دست‌ها)
✔ درمان:
• داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی (DMARDs)
• داروهای بیولوژیک
• داروهای ضد التهاب و استروئیدی
• تمرینات ملایم و فیزیوتراپی
3. کندرومالاسی کشکک (Chondromalacia Patellae)
نرم شدن و آسیب دیدن غضروف زیر کشکک زانو، شایع در نوجوانان، خانم‌ها و ورزشکاران.
✔ علت:
• کشش نامناسب کشکک به‌علت ضعف عضلات ران یا بدشکلی زانو
✔ علائم:
• درد جلوی زانو، به‌ویژه هنگام نشستن طولانی، بالا رفتن از پله یا دویدن
• احساس ساییدگی یا تق‌تق زیر کشکک
✔ درمان:
• تقویت عضلات چهارسر ران (با فیزیوتراپی)
• اصلاح فرم راه رفتن یا دویدن
• استفاده از زانوبند طبی
• در موارد شدید: جراحی آرتروسکوپی
4. نرمی و تحلیل مینیسک (Degenerative Meniscus Tear)
پارگی یا تحلیل غضروف مینیسک زانو به‌مرور زمان، معمولاً بدون ضربه مستقیم.
✔ علت:
• پیری، آرتروز، یا استفاده بیش از حد از مفصل
✔ علائم:
• درد در داخل یا بیرون زانو
• قفل شدن یا گیر کردن زانو
• صدا دادن زانو هنگام حرکت
• تورم خفیف تا متوسط
✔ درمان:
• فیزیوتراپی و تقویت عضلات اطراف زانو
• داروهای ضد التهاب
• در صورت عدم بهبود: جراحی آرتروسکوپی
نکات مهم برای پیشگیری و مدیریت مشکلات مزمن زانو:
• حفظ وزن سالم
• پرهیز از ایستادن یا نشستن طولانی بدون حرکت
• انجام تمرینات کششی و تقویتی عضلات ران
• استفاده از کفش مناسب
• پرهیز از حرکات ناگهانی و پرفشار روی زانو