ورزش و فعالیت بدنی برای سلامت قلب، روان و کیفیت زندگی ضروری است، اما گاهی همراه با دردهای ورزشی است. شناخت اینکه کدام درد طبیعی است و کدام نیازمند توجه تخصصی است، می‌تواند جلوی تبدیل شدن آسیب به یک مشکل مزمن و جدی را بگیرد.
درد ورزشی چیست؟
درد ورزشی به هر نوع درد یا ناراحتی گفته می‌شود که در حین یا بعد از فعالیت بدنی بروز می‌کند. این درد می‌تواند نتیجهٔ فشار فیزیکی (استرس مکانیکی)، استفادهٔ بیش‌ازحد، تکنیک نادرست یا آسیب ناگهانی باشد.
انواع شایع دردهای ورزشی
۱. درد عضلانی پس از تمرین (DOMS)
DOMS یا درد تأخیری عضلانی معمولاً 24 تا 72 ساعت بعد از تمرین شدید ظاهر می‌شود و اغلب طبیعی و گذرا است. این نوع درد با استراحت، کشش ملایم و تغذیه مناسب برطرف می‌شود.
۲. آسیب‌های حاد
رگ‌به‌رگ شدن، کشیدگی تاندون یا حتی شکستگی از جمله آسیب‌های حادی هستند که نیاز به ارزیابی سریع پزشکی دارند.
۳. دردهای مزمن و ناشی از استفادهٔ مکرر
آسیب‌هایی مانند تاندینوپاتی، بورسیت یا سندرم‌های فشاری که با استراحت بهبود پیدا نمی‌کنند و با تکرار فعالیت بدتر می‌شوند.
چه زمانی باید نگران شد؟ (وقتی باید به پزشک مراجعه کنید)
اگر هر یک از علائم زیر را دارید، مراجعه به پزشک یا کلینیک تخصصی ضروری است:
-
درد شدید یا پیشرونده که بیش از دو هفته ادامه دارد
-
ناتوانی در حرکت دادن مفصل یا اندام به‌طور طبیعی
-
تورم، قرمزی یا کبودی قابل توجه
-
بی‌حسی، گزگز یا ضعف عصبی در اندام
-
دردی که با استراحت یا داروهای معمول بهبود نمی‌یابد
چرا گاهی باید به پزشک دردشناسی مراجعه شود؟
پزشک دردشناسی (Pain Specialist) بر تشخیص دقیق و مدیریت درد تمرکز دارد. در مواردی که درد ورزشی پیچیده، مزمن یا با علائم عصبی همراه است، این متخصص می‌تواند از طیف درمانی ویژه‌ای استفاده کند تا از مزمن شدن آسیب جلوگیری کند.
روش‌های درمانی که پزشک دردشناسی ممکن است استفاده کند
-
آزمایش و تصویربرداری دقیق (مثل سونوگرافی، MRI یا رادیوگرافی)
-
تزریق‌های هدفمند (کورتون، PRP یا بی‌حس‌کننده‌ها)
-
بلوک‌های عصبی برای کنترل درد شدید
-
برنامه‌های توانبخشی شخصی‌سازی‌شده و فیزیوتراپی
-
ویزیت در مورد تکنیک‌های حرکتی و پیشگیری از آسیب
-
در موارد خاص، همکاری با روان‌درمانگر برای مدیریت جنبه‌های روانی درد
پیشگیری: چگونه از درد ورزشی جلوگیری کنیم؟
-
گرم‌کردن کافی قبل از تمرین و سرد کردن بعد از آن
-
افزایش تدریجی شدت تمرین (قانون 10٪)
-
تکنیک اجرای صحیح حرکات و استفاده از مربی یا فیزیوتراپ
-
ترکیب تمرینات قدرتی و انعطاف‌پذیری برای تعادل عضلانی
-
استراحت کافی و توجه به علائم بدن
نتیجه‌گیری
درد ورزشی اغلب طبیعی و موقتی است، اما نباید علائم هشداردهنده را نادیده گرفت. درد پیشرونده، محدودیت عملکرد یا علائم عصبی نیاز به ارزیابی تخصصی دارد و پزشک دردشناسی می‌تواند با تشخیص دقیق و درمان‌های هدفمند، مسیر بازگشت ایمن به فعالیت ورزشی را تسریع کند.