بورس ها تشکیل شده اند از کیسه های ساینوویال (مفصلی) که هدفشان اجازه دادن به کشیده شدن و حرکت عضلات و تاندون ها از روی یکدیگر در نواحی که حرکت مکرر انجام میشود،است.این کیسه های ساینوویال به وسیله غشای ساینوویال پوشانده شده اند که حاوی شبکه ای از رگهای خونی اند که مایع ساینووسال را ترشح می کنند. نتایج بورسیتیس (التهاب بورس) در افزایش تولید مایع ساینوویال موجب تورم کیسه های بورس می شود. با استفاده مفرط و نادرست، این بورس ها ممکن است ملتهب، بزرگ و در موقعیت های نادری عفونی شوند.
روتاتور کاف به مجموعه ای از تندون های عضلات شانه می گویند که به استخوان های شانه و بازو متصل می شوند و مفصل شانه را در جای خود پایدار می کنند و از در رفتگی یا چرخش بیش از حد آن جلوگیری می کنند. پارگی روتاتور کاف معمولا بعد از وارد شدن ضربه به واحد عضلات شانه بروز می کند. درحالی که منشا اصلی بیماری در گذشته است و در طول زمان باعث مستعد شدن بیمار به پاره شدن روتاتور کاف می شود. این بیماری معمولا به دلیل تندینیتیس (التهاب تندون) درمان نشده ایجاد می شود. تندون عضلات پشت کتف به دلایل گوناگونی مستعد تندینیتیس هستند. اول، مفصل دامنه حرکتی زیادی دارد که این حرکات معمولا تکرار شونده هستند. دوم، واحد عضلانی شانه از بالا توسط یکی از برآمدگی های استخوان کتف محدود می شود که در حرکات شدید، این فضای کم باعث آسیب دیدن تندون عضلات در سطح میکروسوپی می شود. سوم، خون رسانی به این نواحی ضعیف است که باعث تاخیر در ترمیم این آسیب ها می شود. تمام این عوامل می توانند در تندینیتیس یکی یا چندتا از تندون های مفصل شانه دخیل باشند. ممکن است کلسیم در تندون ها رسوب کند که باعث استخوانی شدن و از دست رفتن انعطاف آن ها می شود و درمان را مشکل تر می کند.
در بسیاری مواقع همراه با تندینیتیس واحد عضلانی شانه، بورسیتیس بورس های اطراف هم وجود دارد که باعث افزایش درد بیمار و کاهش هرچه بیشتر عملکرد مفصل می شود. درد و کاهش عملکرد مفصل شانه می تواند باعث شود بیمار شانه را به سمت جلو نگه دارد و شانه حالتی غیرمعمول به خود بگیرد که این نیز باعث فشار اضافی روی روتاتور کاف و صدمه دیدن بیشتر آن می شود.
تشخیص:
چون پارگی روتاتور کاف معمولا بعد از ضربه به شانه اتفاق می افتد، تشخیص این بیماری معمولا با تاخیر صورت می گیرد. پارگی می تواند کوچک یا کامل باشد و تصویر کلینیکی را مبهم کند. اما با استفاده از معاینه فیزیکی دقیق و با کمک از MRI و تصویربرداری سونوگرافی می توان وجود یا عدم وجود این بیماری را اثبات کرد.
تصویر MRI:
تصویر سونوگرافی:
بیمار با پارگی روتاتور کاف گزارش می کند که نمی تواند بدون کمک دست دیگرش بازو را از سطح شانه بالاتر ببرد.
در معاینه فیزیکی ضعف بیمار در چرخاندن دست به سمت خارج نشان دهنده تندینیتیس عضله پایینی پشت کتف و ضعف در چرخاندن دست به سمت داخل نشان دهنده تندینیتیس عضله بالایی پشت کتف است. معمولا با لمس شانه بیمار درد افزایش پیدا می کند. در بیمارانی که پارگی روتاتور کاف به صورت محدود رخ داده است توانایی بیمار در به نرمی بالا آوردن دست تا بالای سر کاهش می یابد. در بیمارانی که پارگی روتاتور کاف کامل است، شانه به سمت جلو متمایل می شود و بیمار نمی تواند بازو را از ارتفاع شانه اش بالاتر ببرد. در صورتی که پارگی روتاتور کامل باشد و پزشک دست بیمار را در کنار بدنش در ارتفاع شانه نگه دارد و از بیمار بخواهد دست را در همان حالت نگه دارد و سپس حمایتش را از دست بیمار قطع کند، دست بیمار به سمت بدنش پایین می افتد.
در صورت حرکت دادن بازو توسط پزشک و بدون تلاش بیمار دامنه حرکتی مفصل عادی است اما اگر خو بیمار بخواهد بازویش را حرکت دهد دامنه حرکت محدودی خواهد داشت.
درد پارگی روتاتور کاف دائمی و مزمن بوده و با دور کردن بازو از بدن و چرخاندن دست به سمت خارج بدتر می شود و در بسیار از مواقع برهم زننده خواب بیمار است. بیمار سعی می کند تا شانه را جمع کرده و از درد بکاهد. در بسیاری از موارد بیمار مبتلا به بورسیتس نیز هست و به درمان ویژه نیاز دارد.
انجام رادیوگرافی برای تمام بیماران مبتلا به درد شانه الزامی است.
تصویر رادیوگرافی:
با توجه به شرح حال بیمار و تشخیص پزشک آزمایشات تکمیلی مانند شمارش سلول های خونی نیز انجام می شود. MRI و/یا تصویربرداری سونوگرافی در صورت شک پزشک به پارگی روتاتور کاف الزامی است.
پارگی روتاتور کاف معمولا به دلیل تندینیتیس عضلات پشت کتف اتفاق می افتد اما ممکن است عضلات دیگر شانه هم درگیر بیماری باشند.
روش های درمان:
روش های مختلفی از جمله درمان های دارویی، فیزیوتراپی و ... وجود دارد اما در بین تمام این روش ها، تزریق موثرترین و سریع ترین روش درمان بیماری است.
تزریقات عموما به دو صورت انجام می شوند. روش اول استفاده از لندمارک (مشخصات) های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق است و روش دوم استفاده از سونوگرافی. در روش لندمارک به دلیل نداشتن دید و آگاهی کامل از جزئیات داخل بدن امکان خطا و عوارض جانبی بالا می باشد که این مشکلات با استفاده از روش سونوگرافی به راحتی حل می شوند.
تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:
این روش که در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور سیروس مومن زاده انجام می شود بالاترین دقت را در میان روش های تزریق دارد زیرا برای شناسایی ساختار های داخلی بدن و خود مفصل از دستگاه سونوگرافی استفاده می شود. این روش امکان تزریق موثرتر و عوارض جانبی کمتر را به ما می دهد.
برای انجام این تزری بیمار به حالت نشسته قرار می گیرد به گونه ای که کف دست ها به حالت ریلکس روی سطح ران قرار بگیرند. سپس پزشک ساختار های داخلی محل تزریق را با دستگاه سونوگرافی شناسایی می کند و تزریق را انجام می دهد.
نحوه قرارگیری بیمار:
محل قرارگیری پروب سونوگرافی:
تصویر سونوگرافی:
انجام تزریق:
عوارض جانبی:
عارضه اصلی این تزریق عفونت است که با استفاده از روش های درست تزریق به ندرت اتفاق می افتد. امکان صدمه دیدن روتاتور کاف توسط سوزن وجود دارد که با استفاده از دستگاه سونوگرافی می توان احتمال این عارضه را کاهش داد. در صورت تزریق مستقیم داخل تندون های بسیار ملتهب، امکان پارگی کامل آن ها وجود دارد که این موضوع می تواند پارگی محدود روتاتور کاف را به پارگی کامل تبدیل کند. با تزریق آرام و توقف تزریق در صورت مواجه شدن با مقاومت زیاد می توان ریسک این اتفاق را کاهش داد. حدود 25% بیماران بعد از تزریق افزایش درد موقت خواهند داشت که به دلیل ورود سوزن است. این درد و درد اصلی بیمارای بعد از مدتی از بین می رود و مفصل شانه عملکرد طبیعی اش را پیدا می کند.