مقدمه:
بورس ها تشکیل شده اند از کیسه های ساینوویال (مفصلی)که هدفشان اجازه دادن به کشیده شدن و حرکت عضلات و تاندون ها از روی یکدیگر در نواحی که حرکت مکرر انجام میشود،است.این کیسه های ساینوویال به وسیله غشای ساینوویال پوشانده شده اند که حاوی شبکه ای از رگهای خونی اند که مایع ساینووسال را ترشح می کنند. نتایج بورسیتیس (التهاب بورس) در افزایش تولید مایع ساینوویال موجب تورم کیسه های بورس می شود. با استفاده مفرط و نادرست، این بورس ها ممکن است ملتهب، بزرگ و در موقعییت های نادری عفونی شوند.
بورس های زانو:
در تمامی مفاصل بدن غضروف هایی به نام غضروف مفصلی وجود دارند که استخوان های شرکت کننده در مفصل را از یکدیگر جدا می کنند. این غضروف که سطح تمام استخوان های داخل مفصل را می پوشاند از برخورد و ساییش استخوان ها در حین حرکت مفصل جلوگیری می کند. آرتریت (arthritis) انواع مختلفی دارد اما اساس بیماری در تمام انواع آرتریت یکسان است. در این بیماری غضروف مفصلی تحلیل می رود و استخوان های مفصل با یک دیگر تماس پیدا می کنند. در نتیجه کشیده شدن استخوان ها روی هم مفصل ملتهب و دردناک می شود.
تندون ها بافت های طناب مانندی از جنس پروتئینی به اسم کلاژن هستند که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند و وظیفه آن ها حرکت دادن مفصل و استخوان های بدن است. تندینیتس به معنی التهاب تندون است.
تندون های زانو:
لیگامان ها بافت های طناب مانندی از جنس پروتئینی به اسم کلاژن هستند که استخوان ها را به یکدیگر متصل می کنند و وظیفه آن ها پایدار کردن مفصل و استخوان های بدن است. لیگامان کوروناری (Coronary ligament) به دور مفصل زانو پیچیده شده، و بخشی از کپسول مفصلی زانو است.
لیگامان های زانو:
این لیگامان مستعد التهاب و پارگی به دلیل پیچ خوردگی زانو است. معمولا سمت داخلی لیگامان آسیب می بیند ولی در موارد نادر احتمال آسیب دیدگی قسمت خارجی لیگامان نیز وجود دارد.
تشخیص:
بیماران مبتلا به سندروم لیگامان کوروناری در سمت داخلی زانو احساس درد می کنند و اگر زانو توسط فردی دیگر به سمت خارج چرخانده شود درد افزایش می یابد. فعالیت، به خصوص خم کردن و چرخاندن زانو به سمت خارج، درد را افزایش می دهد.
استراحت و گرما از شدت درد می کاهد. درد دائمی بوده و ممکن است باعث برهم خوردن خواب بیمار شود. وجود همزمان بوسیتیس، تندینیتیس، آرتیت، یا تخریب شدن بافت داخل مفصل، می تواند تصویر کلینیکی را بعد از وارد شدن ضربه به زانو مبهم کند.
انجام رادیوگرافی برای تمام بیمارانی که تصور می شود درد زانویشان به دلیل سندروم لیگامان کوروناری است الزامی است تا عدم وجود شکستگی های استخوانی اثبات شود. بر اساس شرح حال بیمار و تشخیص پزشک معمولا آزمایشات تکمیلی دیگری مانند شمارش کامل سلول های خونی انجام می شود. در صورت شک پزشک به وجود تومور، یا تخریب شدن بافت داخل مفصل انجام MRI الزامی است. MRI به تایید شدن تشخیص نیز کمک می کند. اسکن رادیونوکلئوتید استخوان برای تشخیص شکستگی های فشاری که در تصویر رادیوگرافی دیده نمی شوند، به خصوص در صورت وارد شدن ضربه به زانو، کاربرد دارد.
روش های مختلف درمان:
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده اساس روش های درمانی بر پایه جلوگیری از عمل جراحی و کاهش درد بیمار با استفاده از روش های غیرتهاجمی و روش های ترکیبی طب نوین است. خط اول درمانی، دارو های ضد التهاب و مسکن ها هستند. در صورت پیشرفته بودن بیماری برای درمان کامل بیماری نیاز به انجام یکی یا چندتا از روش های زیر است.
1-لیزر درمانی:
در این روش با استفاده از پرتو لیزر کم توان فرآیند های ضدالتهابی و ترمیمی بافت فعال می شوند و به التیام هرچه سریع تر تندون کمک می کنند. به طور میانگین هر جلسه لیزر درمانی 40 دقیقه طول می کشد و برای درمان کامل درد چند جلسه لیزر درمانی جوابگو است.
2-تزریق کورتیکواستروئید:
کورتیکواستروئیدها اثرات ضد التهابی دارند و به اطراف فضای تندون ملتهب تزریق می شوند. کاهش التهاب تندون، باعث فرصت پیدا کردن بدن برای ترمیم بافت آسیب دیده می شود. کورتیکواستروئید ها معمولاً با یک داروی بی‌حس کننده ترکیب میشود که درد تزریق را کمتر می کند. شروع اثرگذاری تزریق استروئید حدود 24 تا 48 ساعت طول کشیده و دوام آن حدود 3 تا 6 ماه خواهد بود. در صورت فروکش نکردن درد بیمار بعد از 24 تا 48 ساعت، احتمال وجود بیماری دیگری نیز در محل تندون مطرح می شود مانند آرتریت مفصل، التهاب بافت های پایدار کننده مفصل یا اختلال اعصابی که به مفصل ختم می شوند. در صورت وجود چند بیماری با هم دیگر نیاز به اقدام چند جانبه برای درمان همزمان این بیماری ها است.
تزریقات عموما به دو صورت انجام می شوند: هدایت شده و هدایت نشده. در روش هدایت نشده که به عنوان روش لندمارک (landmark) هم شناخته می شود پزشک بدون استفاده از دستگاه تصویربرداری و با استفاده از مشخصات سطحی بدن تزریق را انجام می دهد. در روش هدایت شده پزشک با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی یا دستگاه سونوگرافی محل دقیق ساختار های داخلی مفصل را شناسایی می کند و با توجه به آن ها سوزن را به داخل بافت هدایت می کند. در این روش به دلیل مشاهده لحظه به لحظه سوزن در دستگاه تصویربرداری امکان خطا بسیار کم می شود.
مزیت اصلی دستگاه سونوگرافی نسبت به دستگاه فلوروسکوپی، ساده تر بودن کار با آن و نداشتن عوارض جانبی است. ساده تر بودن کار با دستگاه سونوگرافی امکان خطا را کاهش می دهد و باعث تاثیر بیشتر تزریق می شود. همچنین دستگاه فلوروسکوپی به دلیل تاباندن پرتو های پر قدرت می تواند برای بیمار و پزشک خطرناک باشد.
در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور دکتر سیروس مومن زاده این تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود. استفاده از دستگاه سونوگرافی باعث دید دقیق پزشک به ساختار های داخلی محل تزریق می شود و باعث کاهش عوارض جانبی و تاثیر قوی تر درمان می شود.
3-ازن تراپی:
برای درمان سندروم لیگامان کوروناری می‌توان از تزریق آب حاوی اوزون استفاده کرد. در این روش مقدار اندکی گاز ازن به اطراف تندون تزریق می شود. معمولاً بعد از گذشت 30 تا 60 دقیقه درد به طور کامل تسکین می‌یابد. این تسکین درد با افزایش سطح اکسیژن در محل بافت و بالا بردن متابولیسم (سوخت و ساز) آن، که موجب تسریع فرایند ترمیم میشود، حاصل میشود.
مدت زمان تسکین درد متفاوت و بین یک تا شش ماه یا درمان دائمی است. برخی از بیماران برای دریافت تسکین درد به صورت کامل، به یک سری از 2 تا 4 تزریق نیاز دارند؛ به طوری که این تزریق‌ها در طول یک دوره‌ی چند ماهه توزیع شود. دلیل آن این است که هر تزریق اوزون همچنان که تأثیراتی بر ترمیم بافت دارد، به دلیل اثرات ضدالتهابی منجر به تسکین درد نیز میشود.
برخلاف تزریق کورتیکواستروئید که اگرچه تأثیرات ضد التهابی دارد اما بافت تحت تزریق را به علت اثرات کاتابولیسمی (دگرگونی بافت‌ها) که دارد تضعیف می‌کند، ازن فرایند ترمیم را تحریک می‌کند و سطح بهبودی بافت آسیب‌دیده را ارتقا می‌دهد. این تزریق نیز با کمک دستگاه سونوگرافی انجام می شود.
4- تغییر سبک زندگی:
حتی پس از درمان کامل بیماری، بدون تغییر سبک زندگی امکان عود بیماری وجود دارد. بیمار باید عادت های نادرست مانند نحوه غلط جا به جا کردن اشیا و نحوه غلط استفاده از دستگاه های بدن سازی اصلاح کند تا خطر ابتلا دوباره به سندروم لیگامان کوروناری به حداقل برسد.