بیماری MS (مولتیپل اسکلروزیس) و بیماری‌های مفصلی هر دو می‌توانند روی
سیستم حرکتی اثر بگذارند، اما ماهیت و علتشان متفاوت است.
۱. MS چیست؟
MS یک بیماری خودایمنی
سیستم عصبی مرکزی است که به میلین (پوشش محافظ رشته‌های عصبی در مغز و نخاع) حمله می‌کند.
علائم شایع:
ضعف یا بی‌حسی اندام‌ها، مشکل در تعادل، تاری دید، خستگی، اسپاسم عضلانی، و گاهی مشکلات شناختی.
۲. بیماری‌های مفصلی چیستند؟
شامل گروهی از مشکلات مثل
آرتریت روماتوئید، آرتروز (استئوآرتریت)، نقرس، یا اسپوندیلیت
آنکیلوزان.
این بیماری‌ها عمدتاً مفاصل و بافت‌های اطراف آن‌ها را درگیر می‌کنند و باعث درد، تورم، و محدودیت حرکتی می‌شوند.
۳. ارتباط بین MS و بیماری‌های مفصلی
از نظر علت: MS بیشتر سیستم عصبی را هدف می‌گیرد، ولی بیماری‌های مفصلی بیشتر بافت همبند یا استخوان‌ها را.
اما هر دو می‌توانند خودایمنی باشند (مثل MS و آرتریت روماتوئید)، پس گاهی در یک فرد با هم دیده می‌شوند.
علائم ممکن است با هم تداخل داشته باشند: مثلاً خشکی یا ضعف پا می‌تواند هم از MS باشد، هم از بیماری مفصلی.
۴. مدیریت همزمان
• نیاز به همکاری نورولوژیست (برای MS) و روماتولوژیست (برای بیماری مفصلی) وجود دارد.
• داروها باید با احتیاط انتخاب شوند چون بعضی داروهای تعدیل‌کننده ایمنی ممکن است بر هر دو بیماری اثر بگذارند.
• فیزیوتراپی و ورزش ملایم برای حفظ تحرک و کاهش خشکی مفاصل بسیار مهم است.
تشخیص MS و بیماری‌های مفصلی
تشخیص MS
• شرح حال و معاینه عصبی (بررسی تعادل، قدرت عضلانی، بینایی و رفلکس‌ها)
• MRI مغز و نخاع (برای مشاهده پلاک‌ها و ضایعات میلین)
• پونکسیون کمری (LP) برای بررسی مایع مغزی–نخاعی
• آزمایش‌های خون برای بیماری‌های مشابه (مثلاً کمبود ویتامین B12 یا عفونت‌ها)
۲. تشخیص بیماری‌های مفصلی
• معاینه مفصل (تورم، گرمی، محدودیت حرکت)
• آزمایش خون (ESR، CRP، فاکتور روماتوئید RF، آنتی-CCP)
• تصویربرداری (X-ray، سونوگرافی مفصل، MRI مفصل)
• آنالیز مایع مفصلی در موارد خاص
درمان MS و بیماری‌های مفصلی
درمان MS
• داروهای تعدیل‌کننده بیماری (DMTs)
• کنترل حملات حاد: متیل‌پردنیزولون وریدی
• توان‌بخشی و فیزیوتراپی برای حفظ تحرک
• مدیریت علائم: دارو برای اسپاسم، درد عصبی، خستگی
درمان بیماری‌های مفصلی (بسته به نوع بیماری)
• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای درد و التهاب
• داروهای ضد روماتیسم اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs)
• بیولوژیک‌ها: آدالیمومب، اتانرسپت (در موارد مقاوم)
• فیزیوتراپی و تمرینات ملایم برای جلوگیری از خشکی
• اصلاح سبک زندگی: تغذیه ضدالتهاب، کاهش وزن در آرتروز
نکته مهم: اگر کسی همزمان MS و بیماری مفصلی داشته باشد، انتخاب دارو باید با هماهنگی کامل بین نورولوژیست و روماتولوژیست انجام شود تا تداخل دارویی و خطرات ایمنی کم شود.