آرتروز لگن یا آرتروز مفصل ران (Hip Osteoarthritis) یکی از بیماری‌های شایع اسکلتی–عضلانی است که معمولاً در افراد میانسال و سالمند دیده می‌شود. این بیماری مزمن باعث فرسایش تدریجی غضروف مفصل ران شده و با درد، خشکی و محدودیت حرکتی همراه است. در صورت عدم درمان مناسب، آرتروز می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
مفصل ران چیست و چگونه درگیر آرتروز می‌شود؟
مفصل ران از اتصال سر استخوان ران (فمور) به حفره لگن (استابولوم) ساخته شده است. این مفصل از نوع گوی و کاسه‌ای بوده و اجازه حرکات گسترده‌ای را می‌دهد. سطح استخوان‌ها در این مفصل با غضروف صاف و لغزنده پوشیده شده است که حرکت بدون اصطکاک را ممکن می‌سازد.
در آرتروز، این غضروف به تدریج نازک و ساییده می‌شود، و تماس مستقیم استخوان‌ها با هم باعث درد، التهاب و خشکی می‌شود.
علائم آرتروز لگن و ران
علائم معمولاً به‌آرامی ظاهر می‌شوند و ممکن است در ابتدا خفیف باشند:
-
درد در ناحیه کشاله ران، باسن یا ران، به‌ویژه هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله
-
خشکی مفصل، به‌خصوص پس از استراحت
-
محدودیت حرکتی، مثل دشواری در خم شدن یا چرخاندن پا
-
صدا دادن مفصل هنگام حرکت (کلیک یا کریپتوس)
-
لنگیدن یا تغییر در نحوه راه رفتن
-
در موارد پیشرفته: درد مداوم حتی هنگام استراحت یا خواب
علل و عوامل خطر آرتروز مفصل ران
دلایل آرتروز معمولاً ترکیبی از عوامل ژنتیکی، مکانیکی و التهابی هستند. مهم‌ترین عوامل خطر عبارت‌اند از:
-
افزایش سن
-
سابقه خانوادگی آرتروز
-
چاقی و فشار زیاد به مفصل
-
صدمات یا شکستگی‌های قبلی لگن یا ران
-
شغل یا فعالیت‌های سنگین بدنی طولانی‌مدت
-
بدشکلی مادرزادی مفصل ران (مثل دیسپلازی)
-
بیماری‌های التهابی مفصلی مانند آرتریت روماتوئید
روش‌های تشخیص
پزشک معمولاً از ترکیب بررسی بالینی و تصویربرداری استفاده می‌کند:
-
شرح حال و معاینه فیزیکی برای بررسی درد، دامنه حرکت و الگوی راه رفتن
-
تصویربرداری با اشعه ایکس (X-Ray) برای مشاهده کاهش فاصله مفصلی، استئوفیت‌ها (زائده‌های استخوانی)، و تغییرات استخوانی
-
گاهی MRI برای ارزیابی بافت‌های نرم یا موارد مشکوک استفاده می‌شود
درمان آرتروز لگن و ران
✅ مناسب برای موارد خفیف تا متوسط:
-
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
-
داروهای محافظ غضروف
-
فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف مفصل و بهبود حرکت
-
کاهش وزن برای کاهش فشار وارد بر مفصل
-
کمک‌وسایل حرکتی مانند عصا یا واکر
-
تزریق کورتیزون در مفصل (در موارد خاص برای کاهش التهاب و درد)
پیشگیری یا کند کردن روند بیماری
-
ورزش منظم و سبک برای حفظ انعطاف‌پذیری و قدرت عضلانی
-
اجتناب از اضافه وزن
-
اصلاح وضعیت بدن و طرز نشستن/بلند شدن
-
پرهیز از فعالیت‌های آسیب‌زننده مانند حمل بار سنگین یا حرکات پرشی تکراری
نتیجه‌گیری
آرتروز لگن و ران، یک بیماری مزمن اما قابل کنترل است. تشخیص زودهنگام، اصلاح سبک زندگی، پیروی از درمان‌های پزشکی و توان‌بخشی مستمر می‌تواند زندگی افراد مبتلا را بهبود چشمگیری ببخشد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. مهم‌ترین نکته، مراجعه به پزشک در مراحل اولیه علائم است تا بتوان با درمان‌های ساده از عود بیماری پیشگیری کرد.