اسپوندیلوز کمر یک وضعیت دژنراتیو است که به تغییرات فرسایشی در ساختارهای ستون فقرات کمری اشاره دارد. این بیماری بهویژه در افراد مسن شایع است و معمولاً به دلیل پیری و فرسودگی طبیعی دیسکها، مفاصل و استخوانها ایجاد میشود. اسپوندیلوز میتواند باعث بروز درد، سفتی و کاهش تحرک در ناحیه کمر شود و در برخی موارد ممکن است بر عملکرد عصبها تأثیر بگذارد.
علل اسپوندیلوز کمر
-
سن: با افزایش سن، دیسکها و مفاصل ستون فقرات به طور طبیعی دچار تغییرات میشوند. این تغییرات شامل کاهش آب موجود در دیسکها و از بین رفتن خاصیت کشسانی آنها است.
-
آسیبهای قبلی: صدماتی که در گذشته به کمر وارد شدهاند، نظیر تصادفات، سقوطها یا آسیبهای ورزشی، میتوانند خطر ابتلا به اسپوندیلوز را افزایش دهند.
-
ژنتیک: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی و تاریخچه خانوادگی ممکن است در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به مشکلات ستون فقرات باشند.
-
فعالیتهای شغلی و ورزشی: مشاغل یا فعالیتهایی که شامل حرکات مکرر کمر، بلند کردن اجسام سنگین یا نشستن طولانیمدت هستند، میتوانند به افزایش فشار بر روی ستون فقرات و در نتیجه اسپوندیلوز منجر شوند.
-
چاقی: وزن اضافی میتواند فشار بیشتری به ستون فقرات وارد کند و ریسک ابتلا به اسپوندیلوز را افزایش دهد.
-
سیگار کشیدن: سیگار کشیدن میتواند جریان خون به دیسکها و بافتهای ستون فقرات را کاهش دهد و در نتیجه فرسایش زودتر آنها را تسریع کند.
علائم اسپوندیلوز کمر
-
درد کمر: این درد ممکن است مداوم یا متناوب باشد و معمولاً در ناحیه پایین کمر احساس میشود. درد میتواند به سمت باسن و پاها نیز انتشار یابد.
-
سفتی: احساس سفتی در ناحیه کمر، به ویژه پس از نشستن طولانی یا خوابیدن.
-
احساس بیحسی یا سوزنسوزن شدن: این علائم ممکن است به پاها یا دیگر نواحی بدن سرایت کند، به ویژه زمانی که عصبها تحت فشار قرار میگیرند.
-
کاهش تحرک: مشکلات حرکتی و کاهش توانایی در انجام فعالیتهای روزمره مانند خم شدن یا چرخش کمر.
-
مشکلات تعادل: در مراحل پیشرفته، ممکن است مشکلاتی در حفظ تعادل وجود داشته باشد که به افزایش خطر افتادن منجر میشود.
-
درد در هنگام فعالیت: ممکن است در حین فعالیتهای فیزیکی، درد تشدید شود و در حالت استراحت کاهش یابد.
تشخیص
تشخیص اسپوندیلوز معمولاً شامل مراحل زیر است:
-
تاریخچه پزشکی: پزشک از بیمار درباره علائم، مدت زمان درد و عوامل تشدیدکننده سوال میکند. همچنین تاریخچه پزشکی قبلی و هرگونه جراحی یا آسیب قبلی نیز مورد بررسی قرار میگیرد.
-
معاینه فیزیکی: پزشک ممکن است وضعیت حرکتی و انعطافپذیری بیمار را بررسی کند و نقاط حساس را لمس کند. معاینه عصبی برای بررسی وجود هرگونه فشار بر روی عصبها نیز انجام میشود.
-
تصویربرداری: از تکنیکهای تصویربرداری مانند MRI، CT scan یا X-ray برای مشاهده تغییرات ساختاری در ستون فقرات استفاده میشود. این تصاویر میتوانند وجود زائدههای استخوانی (اسپوندیلوز) یا فشار بر روی عصبها را نشان دهند.
-
آزمایشات اضافی: در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایشاتی مانند الکتروگرافی (EMG) را برای ارزیابی فعالیت الکتریکی عضلات و عصبها تجویز کند.
درمان
تمرینات تقویتی: تمرینات هدفمند برای تقویت عضلات کمر و شکم میتواند به حمایت از ستون فقرات کمک کند.
تمرینات کششی: افزایش انعطافپذیری و کاهش سفتی.
مدیریت درد: تکنیکهای مختلف مانند الکتروتراپی، ماساژ درمانی و درمانهای دستی.
کاهش وزن: کاهش وزن اضافی میتواند فشار روی ستون فقرات را کاهش دهد.
ورزش منظم: فعالیتهای ورزشی ملایم مانند پیادهروی، شنا یا یوگا میتواند به بهبود وضعیت کمک کند.
اجتناب از نشستن طولانی: استراحتهای منظم و انجام حرکات کششی.
تزریق کورتیکواستروئیدها یکی از روشهای رایج درمانی برای کاهش التهاب و درد ناشی از اسپوندیلوز کمر است. این روش معمولاً در مواردی که درد شدید و مزمن وجود دارد و درمانهای غیرجراحی دیگر مؤثر نبودهاند، مورد استفاده قرار میگیرد.
-
اوزون درمانی (Ozone Therapy)
اوزون درمانی یک روش نسبتا جدید است که به عنوان یک درمان غیرجراحی برای مشکلات ستون فقرات، از جمله اسپوندیلوز کمر، مورد توجه قرار گرفته است. این روش شامل تزریق اوزون به ناحیه آسیبدیده میباشد.
پیشگیری
برای کاهش خطر ابتلا به اسپوندیلوز کمر، میتوان اقداماتی انجام داد:
-
حفظ وزن مناسب: وزن سالم میتواند فشار بر روی ستون فقرات را کاهش دهد.
-
فعالیت بدنی منظم: انجام ورزشهای منظم میتواند به تقویت عضلات کمر و بهبود انعطافپذیری کمک کند.
-
اجتناب از حرکات ناگهانی: هنگام بلند کردن اجسام سنگین، از تکنیکهای صحیح استفاده کنید و حرکات ناگهانی را کاهش دهید.
-
استراحت منظم: اگر شغل شما نیاز به نشستن طولانیمدت دارد، استراحتهای منظم داشته باشید و حرکات کششی انجام دهید.
-
استفاده از تجهیزات ارگونومیک: استفاده از صندلیهای مناسب و تجهیزات ارگونومیک در محیط کار میتواند به کاهش فشار بر روی کمر کمک کند.
منابع
-
Mayo Clinic - اطلاعات جامع درباره اسپوندیلوز و درمانهای آن.
-
National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NINDS) - اطلاعات علمی و بالینی درباره اختلالات ستون فقرات.
-
American Academy of Orthopaedic Surgeons (AAOS) - راهنماهای بالینی و اطلاعات در مورد بیماریهای ستون فقرات.
-
WebMD - اطلاعات پزشکی و مقالات بهروز درباره شرایط پزشکی و درمانها.
-
Cleveland Clinic - منابع و مقالات درباره درمان و مدیریت اسپوندیلوز.